Kategorie
Witamina D3 to substancja, którą rzadko się suplementuje, ponieważ wiele osób uważa, że organizm wytwarza ją w dostatecznej ilości. Choć ma ona charakter egzogenny, to mieszkańcy strefy klimatu umiarkowanego często cierpią z powodu jej niedostatecznej podaży.
Przy współudziale promieni UV witamina D jest produkowana w skórze. Niestety, wspomniany proces zachodzi w sposób efektywny tylko przez kilka miesięcy w roku, od połowy kwietnia do połowy września. Niektórzy nawet latem borykają się z jej niedoborem, gdyż w Polsce dominują pochmurne dni. Większość ludzi w godzinach największego nasłonecznienia przebywa w pracy. Jednocześnie Polacy coraz częściej chronią skórę przed rozwojem czerniaka, stosując kremy z filtrem SPF 50+. Wprawdzie dowiedziono, że witamina D znajduje się w żywności, ale obfitują w nią głównie tłuste ryby morskie. Przeciętny Polak spożywa ich zbyt mało, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie organizmu na ten cenny składnik. Ponadto występuje ona w niewielkich ilościach w nabiale i jajach.
Na rynku jest bardzo dużo preparatów z witaminą D3 i bez wątpienia każdy znajdzie dla siebie coś odpowiedniego. Dla dzieci polecana jest witamina D3 w kroplach, bądź kapsułkach twist-off. Ponadto tran również zawiera witaminę D, więc jeśli nasze dziecko chętnie będzie piło tran na odporność to warto mu go podawać, ponieważ zawiera on jeszcze dodatkowo kwasy omega oraz inne witaminy. Osoby dorosłe chętniej wybierają tabletki lub kapsułki z witaminą D. Najlepiej, jeśli jest ona zawieszona w oleju, np. z krokosza barwieńskiego, lnianym lub w oliwie z oliwek. Dlatego wybierając witaminę D, która lepiej wchłania się w tłuszczach, może lepiej wybrać kapsułkę wypełnioną olejem.
Dzieci nieustannie rosną, a ich ciało ulega wydłużeniu, dlatego zaleca się szczególną dbałość o zbilansowaną dietę młodych ludzi. Najlepiej, gdy witaminy, minerały, węglowodany, tłuszcze i białka pochodzą ze spożywanych owoców, warzyw, orzechów, wyrobów mlecznych, jaj oraz mięsa. Niestety, młodzi ludzie zazwyczaj nie lubią smaku gorzkiego, dlatego unikają brukselki, brokułów, kapusty i kalarepy. Wiele potraw przygotowywanych przez rodziców im nie smakuje. Ponadto młodzi ludzie powinni unikać nadmiernej ekspozycji na promienie UV, a ich ciało należy zabezpieczać przed poparzeniem słonecznym, aplikując krem z wysokim filtrem.
Z tego względu witamina D dla dzieci często stanowi konieczność. Jej dawkę dobiera się do wieku i masy młodego człowieka. Witamina D wykazuje tendencję do kumulowania się w organizmie, szczególnie w tkance tłuszczowej, dlatego przed rozpoczęciem suplementacji rekomenduje się oznaczenie jej stężenia w surowicy.
Niemowlęta są szczególnie narażone na niedostateczną podaż witaminy D. Mleko matki często zawiera zbyt mało tego cennego składnika odżywczego. Organizm najmłodszych nie syntetyzuje cholekalcyferolu również podczas wystawiania skóry na działanie promieni słonecznych. Ponadto specjaliści apelują do rodziców, aby tego unikali, gdyż zwiększa to ryzyko rozwoju czerniaka w dorosłym życiu. Witamina D dla niemowląt została opracowana w postaci syropów, bo maluszki mogłyby zadławić się tabletką lub kapsułką. W przypadku najmłodszych dzieci suplementacja jest wskazana przez lekarzy, ponieważ niedostateczna podaż cholekalcyferolu grozi krzywicą. Sporą popularnością cieszą się produkty, w których witaminę D3 połączono z kwasami tłuszczowymi omega-3.
Witamina D3 dla dorosłych jest szczególnie rekomendowana jesienią oraz zimą, gdy ze względu na nieodpowiedni kąt padania promieni słonecznych synteza cholekalcyferolu zanika. Tylko na talerzach niewielkiej grupy osób goszczą tłuste ryby morskie, które obfitują w tę cenną substancję odżywczą. W jajach i nabiale jej ilość zazwyczaj okazuje się niewystarczająca. Witamina D3 w postaci kapsułek, kropli czy tabletek wydaje się najprostszym sposobem na pokrycie zapotrzebowania organizmu na ten składnik. Aby suplementacja nie przyniosła efektów ubocznych, przed jej wdrożeniem warto wykonać oznaczenie 1,25-dihydroksycholekalcyferolu w surowicy.
Poszczególne suplementy diety oraz leki bez recepty z witaminą D różnią się jej zawartością. Na opakowaniach często można znaleźć tajemniczo brzmiące oznaczenia – 1000, 2000, 4000 IU. Choć wydaje się, że większa ilość gwarantuje lepsze rezultaty, to nie istnieje tutaj prosta zależność. Niektóre osoby potrzebują więcej witaminy D, inne mniej. Ponadto kluczową rolę odgrywa jej przyswajalność, która zależy m.in. od substancji pomocniczych oraz postaci, w jakiej występuje sam produkt. Suplementację witaminy D warto skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.
Dawkowanie witaminy D najlepiej przeprowadzać zgodnie z rekomendacjami producenta, które znajdują się na dołączonej ulotce. Osoby, które oznaczyły jej zawartość w surowicy, mogą skonsultować tę kwestię z lekarzem, aby wybrać najbardziej optymalne rozwiązanie. Nie wolno zażywać więcej cholekalcyferolu, niż zaleca specjalista lub producent, gdyż nadmiar wywołuje poważne działania niepożądane.
Według najnowszych zaleceń witamina D3 dla niemowląt powinna być podawana już od pierwszych dni życia w ilości 400 IU na dobę. Dawkowanie witaminy D3 zmienia się w zależności od wieku pacjenta oraz ilości jego tkanki tłuszczowej. Osoby otyłe powinny stosować znacznie większe ilości witaminy D, ponieważ jej synteza w skórze jest utrudniona, ze względu na grubszą warstwę tkani tłuszczowej. Dzieciom między 2. a 18. rokiem życia podaje się dawkę witaminy D dostosowaną do ich masy ciała, a standardowa dawka dla osób dorosłych rekomendowana w Polsce to 2000 IU witaminy D3 na dobę.
Witamina D doczekała się wielu odsłon, obecnie można ją kupić w postaci tabletek, kropel i kapsułek. U niemowląt i dzieci stosuje się wersję płynną, aby uniknąć zadławienia, które zagraża życiu. Osoby dorosłe zazwyczaj kierują się indywidualnymi preferencjami. Niektóre mają problemy z przełykaniem, dlatego stawiają na krople. Te, którym nie odpowiada posmak witaminy D3, decydują się na tabletki lub kapsułki.
Badania wykazały, że niedobór witaminy D w naszym organizmie może prowadzić do wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych i to zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Niedobory witaminy D powodują:
U dzieci:
U dorosłych:
Nadmiar witaminy D
Wprowadzając suplementację witaminą D, należy mieć świadomość, że jej nadmiar również może być szkodliwy. Czasami prowadzi to np. do hiperkalcemii, czyli stanu, w którym poziom wapnia we krwi jest zbyt wysoki. Objawami hiperkalcemii mogą być nudności, wymioty i osłabienie mięśni. W skrajnych przypadkach stan ten może prowadzić do uszkodzenia nerek i serca.
Aby uniknąć przedawkowania, ważne jest stosowanie się do zaleceń lekarza oraz unikanie łączenia różnych suplementów zawierających witaminę D bez wcześniejszej konsultacji.
Tak, niedobór tej witaminy może powodować osłabienie mięśni, a także zwiększać ryzyko bólu i skurczów.
Tak, istnieje takie ryzyko, ponieważ witamina D3 wpływa na mineralizację kości, a jej niedobór może prowadzić do krzywicy u dzieci oraz osteomalacji u dorosłych.
Tak, witamina D3 reguluje wchłanianie tego minerału w jelitach, zwiększając jego przyswajalność i pomagając w utrzymaniu prawidłowego poziomu wapnia we krwi.
Witamina D3 hamuje wydzielanie parathormonu (PTH). Jej aktywna forma (kalcytriol) zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach i jego poziom we krwi, co zmniejsza potrzebę uwalniania PTH. W rezultacie dochodzi do zahamowania nadmiernej resorpcji kości.
Niedostateczna podaż witaminy D3 może powodować krzywicę u dzieci, osteomalację u dorosłych oraz zwiększać ryzyko osteoporozy.
Witamina D3 wspomaga układ odpornościowy, poprawiając odpowiedź immunologiczną organizmu. Zwiększa aktywność komórek odpornościowych, takich jak limfocyty T i makrofagi, oraz wspiera w regulacji stanów zapalnych, co może przyczyniać się do lepszej ochrony przed infekcjami. Ludzki organizm na jej niedobór reaguje spadkiem odporności. Skutkiem tego są częstsze infekcje.
Witamina D3 należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego zaleca się, aby przyjmować ją wraz z posiłkiem bogatym w kwasy tłuszczowe. Dobrym pomysłem wydaje się również zakup suplementu diety w postaci kapsułek z olejem rybim lub roślinnym.
Wykonanie badania poziomu witaminy D przed rozpoczęciem suplementacji pozwala na określenie jej rzeczywistego niedoboru lub nadmiaru w organizmie. Dzięki temu można dobrać odpowiednią porcję suplementu, unikając zarówno hipowitaminozy, jak i hiperwitaminozy.
W celu określenia poziomu witaminy D w organizmie wykonuje się badanie krwi, które pozwala ustalić, czy stężenie cholekalcyferolu mieści się w przyjętej normie. Zarówno niedobór (hipowitaminoza), jak i nadmiar (hiperwitaminoza) uchodzi za szkodliwy dla ustroju. Każde odstępstwo od normy przyczynia się bowiem do zakłócenia prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Tak, niedobór witaminy D może przyczyniać się do stanów zapalnych skóry, ponieważ odgrywa ona ważną rolę w regulacji układu odpornościowego. Jej brak w niektórych sytuacjach przekłada się na nasilenie objawów łuszczycy i egzemy.
Tak, suplementacja witaminą D3 powinna uwzględniać masę ciała, ponieważ osoby, które więcej ważą, potrzebują większych porcji tej substancji regulatorowej. Wynika to z faktu, że ulega ona magazynowaniu w tkance tłuszczowej.
Witamina D3 jest wchłaniana w jelitach, gdzie po rozpuszczeniu w tłuszczach trafia do limfy. Wraz z nią dostaje się do krwiobiegu, a następnie do wątroby, gdzie przekształca się w formę aktywną.
Stężenie optymalne w surowicy krwi wynosi zwykle od 20 do 50 ng/ml (nanogramów na mililitr). Poziom poniżej 20 ng/ml może wskazywać na niedobór, a powyżej 50 ng/ml na nadmiar witaminy D. Optymalny poziom zależy od wieku, stanu zdrowia i stylu życia.
Nie, witamina D występuje również w niektórych produktach roślinnych – grzybach, wzbogaconych napojach roślinnych i płatkach śniadaniowych.
Witamina D3 wpływa na układ nerwowy, wspierając funkcjonowanie mózgu, poprawiając nastrój i zmniejszając ryzyko depresji. Pomaga w regulacji neurotransmiterów (serotoniny) i może chronić przed neurodegeneracją.
Naturalne źródła witaminy D to przede wszystkim ekspozycja na światło słoneczne, a także tłuste ryby (np. łosoś, makrela), wątróbka, żółtka jaj oraz grzyby wystawione na działanie promieni UV.
Synteza skórna nie zawsze przebiega efektywnie. W Polsce witamina D jest wytwarzana przez organizm tylko od połowy kwietnia do połowy września. Wiele osób nie spędza jednak czasu na świeżym powietrzu w godzinach największego nasłonecznienia i używa kremów z filtrem UV. Przyczynia się to do zmniejszenia efektywności syntezy skórnej wskutek niedostatecznej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Jest to bardzo niekorzystne dla organizmu, ponieważ niedostateczna podaż witaminy D prowadzi do obniżenia odporności, bólów kości i zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni. Zaleca się, aby regularnie wykonywać badanie krwi w celu określenia poziomu 1,25-dihydroksycholekalcyferolu. Przy niedoborze witaminy D można rozważyć większe spożycie tłustych ryb morskich lub wdrożenie suplementacji.
Witamina D wspiera wchłanianie wapnia i fosforu, co jest kluczowe dla zdrowia kości i zębów. Pomaga również w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego oraz reguluje poziom cukru we krwi.
Niedobór witaminy D3 może prowadzić do chorób przewlekłych, takich jak osteoporoza, osteomalacja, a także zwiększa ryzyko rozwoju chorób serca, cukrzycy typu 2, depresji czy autoimmunologicznych schorzeń (stwardnienia rozsianego i łuszczycy).