Spis treści
- Opis
- Dawkowanie
- Działanie
- Skład
- Działania niepożądane
- Interakcje
- Przeciwwskazania
Opis
Zakażenia wywołane przez drobnoustroje wrażliwe na ko-trimoksazol w leczeniu dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku powyżej 6 tyg. Zakażenie dróg oddechowych - w przypadku zaostrzenia przewlekłego zapalenia oskrzeli. Zapalenie ucha środkowego. Zakażenie przewodu pokarmowego, w tym dur brzuszny i biegunki podróżnych. Leczenie i profilaktyka (pierwotna i wtórna) zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis jirovecii u dorosłych i dzieci, w szczególności u osób z ciężkimi zaburzeniami odporności. Zakażenie układu moczowego i wrzód miękki. Lek można zastosować po rozważeniu stosunku korzyści do ryzyka,sprawdzeniu danych epidemiologicznych i oporności bakterii. Podejmując decyzję o leczeniu preparatem należy uwzględnić oficjalne zalecenia dotyczące właściwego stosowania leków przeciwbakteryjnych. Lek należy stosować w celu leczenia lub zapobiegania zakażeniom, wyłącznie w przypadkach, w których potwierdzono lub istnieje uzasadnione podejrzenie, że zostały wywołane przez bakterie lub inne drobnoustroje wrażliwe na ko-trimoksazol. W przypadku braku takich danych, w procesie empirycznego wyboru właściwej antybiotykoterapii należy uwzględnić lokalne uwarunkowania epidemiologiczne i dotyczące lekowrażliwości drobnoustrojów.
Dawkowanie
Doustnie. Dzieci do 12 lat (w postaci syropu): 36 mg/kg mc./dobę kotrimoksazolu (tj. 30 mg/kg mc./dobę sulfametoksazolu i 6 mg/kg mc./dobę trimetoprimu), w 2 dawkach podzielonych (podawanych co 12 h). Zwykle - niemowlęta od ukończenia 6 tyg. życia do 5 mż.: 2,5 ml co 12 h; dzieci od 6 mż. do 5 lat: 5 ml co 12 h; dzieci od 6 do 12 lat: 10 ml co 12 h. W leczeniu zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis jirovecii stosować dawkę nie większą niż 120 mg/kg mc./dobę kotrimoksazolu (tj. 100 mg/kg mc./dobę sulfametoksazolu i 20 mg/kg mc./dobę trimetoprimu), w równych dawkach podzielonych podawanych co 6 h, przez 14 dni; w profilaktyce zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis jirovecii - 900 mg/m2 pc./dobę kotrimoksazolu (tj. 750 mg/m2 pc./dobę sulfametoksazolu i 150 mg/m2 pc./dobę trimetoprimu), w 2 dawkach podzielonych, podawanych co 12 h przez kolejne 3 dni w tyg. (maksymalna dawka dobowa wynosi 1920 mg kotrimoksazolu, tj. 1600 mg sulfametoksazolu i 320 mg trimetoprimu). Dorośli i dzieci >12 lat (w postaci tabletek; u pacjentów, którzy nie są w stanie połknąć tabletki można zastosować syrop): 960 mg co 12 h; w ciężkich zakażeniach 1440 mg co 12 h. W przypadku długotrwałego leczenia (powyżej 14 dni) dawka minimalna wynosi 480 mg co 12 h. W przypadku ostrych zakażeń lek należy podawać przez co najmniej 5 dni lub do momentu, gdy przez co najmniej 2 dni nie będą już występowały objawy zakażenia. W leczeniu zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis jirovecii stosować dawkę nie większą niż 120 mg/kg mc./dobę kotrimoksazolu (tj. 100 mg/kg mc./dobę sulfametoksazolu i 20 mg/kg mc./dobę trimetoprimu), w równych dawkach podzielonych podawanych co 6 h, przez 14 dni; w profilaktyce zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis jirovecii - 480-960 mg raz na dobę. Leczenie wrzodu miękkiego: 960 mg co 12 h; jeśli po 7 dniach nie będzie widocznych oznak poprawy, należy rozważyć podawanie leku przez kolejne 7 dni (jednak brak reakcji na leczenie może oznaczać, że choroba jest wywołana przez szczepy oporne). Leczenie niepowikłanego, ostrego zapalenia dróg moczowych: jednorazowo (najlepiej przed snem) 1920-2880 mg. Szczególne grupy pacjentów. Pacjenci z niewydolnością nerek z klirensem kreatyniny (CCr) >30 ml/min - standardowe dawkowanie; CCr 15-30 ml/min - połowa dawki standardowej; CCr Sposób podania. Preparat przyjmować po posiłku.
Działanie
Chemioterapeutyk - połączenie sulfonamidu (sulfametoksazolu) z pochodną diaminopirymidyny (trimetoprimem), w stosunku 5:1 - kotrimoksazol. Oba składniki wywierają synergiczne działanie przeciwbakteryjne, zaburzając różne etapy syntezy kwasu foliowego. Drobnoustroje zwykle wrażliwe (MIC Moraxella catarrhalis, Haemophilus influenzae (β-laktamazo-dodatnie, β-laktamazo-ujemne), Haemophilus parainfluenzae, Escherichia coli, Citrobacter freundii, inne Citrobacter spp., Klebsiella pneumoniae, Klebsiella oxytoca, inne Klebsiella spp., Enterobacter cloacae, Enterobacter aerogenes, Hafnia alvei, Serratia marcescens, Serratia liquefaciens, inne Serratia spp., Proteus mirabilis, Proteus vulgaris, Morganella morganii, Shigella spp., Yersinia enterocolitica, inne Yersinia spp., Vibrio cholera, Edwardsiella tarda, Alcaligenes faecalis, Pseudomonas cepacia, Burkholderia (Pseudomonas) pseudomallei. W oparciu o kliniczne doświadczenie następujące drobnoustroje uznawane są za wrażliwe: Brucella spp., Listeria monocytogenes, Nocardia asteroides, Pneumocystis jirovecii, Cyclospora cayetanensis. Częściowo wrażliwe drobnoustroje (MIC = 80-160 mg/l): Staphylococcus aureus (metycylino-wrażliwy i metycylino-oporny), Staphylococcus spp. (koagulazo-ujemny), Streptococcus pneumoniae (penicylino-wrażliwy, penicylino-oporny), Haemophilus ducreyi, Providencia rettgeri, inne Providencia spp., Salmonella typhi, Salmonella enteritidis, Stenotrophomonas maltophilia (Xanthomonas maltophilia), Acinetobacter lwoffi, Acinetobacter anitratus (głównie A. baumanie), Aeromonas hydrophila. Drobnoustroje oporne (MIC >160 mg/l): Mycoplasma spp., Mycobacterium tuberculosis, Treponema pallium. Oba składniki preparatu szybko i niemal całkowicie wchłaniają się z przewodu pokarmowego (bezwzględna biodostępność wynosi 100%), osiągając Cmax w ciągu 2-4 h. Sulfametoksazol wiąże się z białkami osocza w ok. 66%, a trimetoprim - w 37%. Kotrimoksazol przenika do tkanek i płynów ustrojowych, m.in. gruczołu krokowego, płynu nasiennego, wydzieliny pochwy, śliny, płuc, żółci, płynu mózgowo-rdzeniowego, cieczy wodnistej, płynu śródmiąższowego i innych pozanaczyniowych płynów w organizmie. Przenika także przez barierę łożyska i do mleka matki. Około 20% dawki trimetoprimu jest metabolizowane (w tym z udziałem CYP3A4, CYP1A2 i CYP2C9); niektóre z metabolitów są mikrobiologicznie czynne. Około 80% dawki sulfametoksazolu jest metabolizowane w wątrobie. Obie substancje, jak również ich metabolity, są prawie całkowicie wydalane przez nerki w wyniku przesączania kłębuszkowego i wydzielania kanalikowego, powodując że stężenie w moczu obu substancji czynnych jest znacznie wyższe niż we krwi. Około 2/3 dawki trimetoprimu i 1/4 dawki sulfametoksazolu są wydalane w postaci niezmienionej z moczem. Niewielka ilość każdej substancji jest wydalana z kałem. T0,5 sulfametoksazolu wynosi około 11 h, trimetoprimu - około 10 h. U pacjentów z ciężką niewydolnością nerek T0,5 obu substancji się wydłuża. Przerywana lub ciągła ambulatoryjna dializa otrzewnowa nie wpływa w istotny sposób na eliminację kotrimoksazolu. Sulfametoksazol i trimetoprim są usuwane w istotnym stopniu w czasie hemodializy i hemofiltracji. Farmakokinetyka sulfametoksazolu i trimetoprimu u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką niewydolnością wątroby nie różni się w sposób znamienny od obserwowanej u zdrowych osób. U pacjentów z mukowiscydozą klirens nerkowy trimetoprimu oraz metaboliczny klirens sulfametoksazolu są zwiększone; w konsekwencji w przypadku obu substancji całkowity klirens w osoczu jest zwiększony, a T0,5 w fazie eliminacji skrócony. Farmakokinetyka sulfametoksazolu i trimetoprimu w populacji pediatrycznej jest zależna od wieku: jest ograniczona u noworodków, w ciągu 2 pierwszych mies. życia, następnie dochodzi do zwiększenia eliminacji, zwiększenia klirensu całkowitego i skrócenia T0,5 w fazie eliminacji; różnice są najbardziej istotne u niemowląt (>1,7 mies. do 24 mies.) i zmniejszają się wraz z wiekiem, w porównaniu do małych dzieci (1 rok do 3,6 lat), dzieci (7,5 lat i < 10 lat) i dorosłych.
Skład
5 ml syropu zawiera 240 mg kotrimoksazolu (200 mg sulfametoksazolu i 40 mg trimetoprimu); syrop zawiera sorbitol.
Działania niepożądane
Często: nudności, wymioty, zwiększona aktywność aminotransferaz, zwiększone stężenie azotu mocznikowego we krwi, zwiększone stężenie kreatyniny we krwi, wykwity polekowe, złuszczające zapalenie skóry, wysypka, wysypka grudkowo-plamista, wysypka odropodobna, rumień, świąd. Niezbyt często: biegunka, rzekomobłoniaste zapalenie jelit, zwiększone stężenie bilirubiny we krwi, zapalenie wątroby, zakażenia grzybicze (np. kandydoza), drgawki, zaburzenia czynności nerek, pokrzywka. Rzadko: leukopenia, granulocytopenia, trombocytopenia, niedokrwistość (megaloblastyczna, hemolityczna, autoimmunologiczna, aplastyczna), zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie języka, ból żył i zapalenie żył, cholestaza, hipoglikemia (zwłaszcza u pacjentów z zaburzoną czynnością nerek, chorobami wątroby, niedożywionych lub otrzymujących duże dawki kotrimoksazolu), neuropatia (w tym neuropatia obwodowa i parestezja), omamy, krystaluria. Bardzo rzadko: methemoglobinemia, agranulocytoza, pancytopenia, alergiczne zapalenie mięśnia sercowego, szumy uszne, zawroty głowy, zapalenie błony naczyniowej oka, martwica wątroby, reakcje nadwrażliwości i reakcje alergiczne (gorączka, obrzęk naczynioruchowy, reakcje anafilaktoidalne, choroba posurowicza), rabdomioliza, ataksja, aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, objawy rzekomooponowe, śródmiąższowe zapalenie nerek, zwiększona diureza, nacieki płucne, rumień wielopostaciowy, nadwrażliwość na światło, zespół Stevensa-Johnsona, toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka, wysypka polekowa (z towarzyszącą eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi), plamica, plamica Henocha-Schonleina. Częstość nieznana: zapalenie naczyń siatkówki, ostre zapalenie trzustki, zespół zanikania przewodów żółciowych, hiperkaliemia (zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami metabolizmu potasu, z niewydolnością nerek lub przyjmujących leki zwiększające stężenie potasu, lub w przypadku leczenia dużymi dawkami trimetoprimu, jakie stosuje się w leczeniu zapalenia płuc wywoływanego przez Pneumocystis jirovecii), hiponatremia, bóle stawów, bóle mięśni, zapalenie naczyń mózgowych, zapalenie naczyń płucnych, zapalenie naczyń, martwicze zapalenie naczyń, ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń, guzkowe zapalenie tętnic. U niektórych pacjentów z ostrym zapaleniem trzustki występowały ciężkie choroby, w tym AIDS. U pacjentów zakażonych wirusem HIV rodzaje działań niepożądanych są podobne do występujących w populacji ogólnej, niektóre działania niepożądane mogą występować jednak częściej i mieć inny obraz kliniczny - bardzo często: leukopenia, granulocytopenia, trombocytopenia, jadłowstręt, mdłości, wymioty, biegunka, gorączka (zwykle z pojawieniem się wysypki plamisto-grudkowej), zwiększona aktywność aminotransferaz, hiperkaliemia, wysypka plamisto-grudkowa, świąd; niezbyt często: hiponatremia, hipoglikemia.
Interakcje
Trimetoprim jest inhibitorem organicznego transportera kationów 2 (OCT2) i słabym inhibitorem CYP2C8. Sulfametoksazol jest słabym inhibitorem CYP2C9. Ogólnoustrojowa ekspozycja na leki transportowane przez OCT2 (np. dofetylid, amantadynę, memantynę oraz lamiwudynę) może wzrastać, gdy są podawane jednocześnie z kotrimoksazolem. Preparat istotnie zwiększa stężenie oraz ekspozycję na dofetylid, zwiększając ryzyko wystąpienia ciężkich arytmii komorowych, w tym torsade de pointes – stosowanie z dofetylidem jest przeciwwskazane. Pacjenci przyjmujący amantadynę lub memantynę mogą być narażeni na zwiększone ryzyko niepożądanych zdarzeń neurologicznych, np. majaczenie (delirium) i mioklonie. Ogólnoustrojowa ekspozycja na leki metabolizowane głównie przez CYP2C8 (paklitaksel, amiodaron, dapson, repaglinid, rozyglitazon i pioglitazon) może się zwiększać przy jednoczesnym podawaniu z kotrimoksazolem. Paklitaksel i amiodaron mają wąski indeks terapeutyczny - nie zaleca się jednoczesnego stosowania z kotrimoksazolem. Zarówno dapson, jak i kotrimoksazol mogą powodować methemoglobinemię, skąd wynika możliwość interakcji zarówno farmakokinetycznych, jak i farmakodynamicznych, podczas jednoczesnego stosowania pacjentów należy kontrolować w kierunku methemoglobinemii; jeśli możliwe, należy rozważyć alternatywne terapie. Pacjentów otrzymujących repaglinid, rozyglitazon lub pioglitazon należy regularnie kontrolować w kierunku hipoglikemii. Ogólnoustrojowa ekspozycja na leki metabolizowane głównie przez CYP2C9 może wzrastać przy jednoczesnym podawaniu z kotrimoksazolem; dotyczy to m.in. nw. leków: kumaryny (warfaryna, acenokumarol, fenprokumon) - kontrolować parametry krzepnięcia; fenytoina - kontrolować objawy toksycznego działania fenytoiny; pochodne sulfonylomocznika (glibenlamid, gliklazyd, glipizyd, chlorpropamid i tolbutamid) - regularnie kontrolować stężenie glukozy we krwi (może wystąpić hipoglikemia). Zwiększenie stężenia digoksyny we krwi może pojawić się podczas równoczesnego stosowania kotrimoksazolu, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku - kontrolować stężenie digoksyny we krwi. Stosowanie kotrimoksazolu z lekami o potwierdzonym działaniu mielosupresyjnym lub nefrotoksycznym, takimi jak analogi nukleozydów, takrolimus, azatiopryna lub merkaptopuryna, zwiększa ryzyko mielo- i nefrotoksyczności - podczas jednoczesnego stosowania pacjentów należy uważnie monitorować. Należy unikać jednoczesnego podawania z klozapiną, tj. lekiem mogącym powodować wystąpienie agranulocytozy. Zaobserwowano zwiększenie częstości występowania przypadków trombocytopenii u pacjentów w podeszłym wieku, przyjmujących równocześnie niektóre diuretyki, szczególnie tiazydy - u pacjentów przyjmujących diuretyki należy regularnie kontrolować liczbę płytek. Sulfametoksazol może współzawodniczyć z wiązaniem z białkami surowicy krwi oraz z nerkowym transportem metotreksatu, zwiększając tym samym frakcję wolnego metotreksatu i całkowity wpływ metotreksatu na organizm; trimetoprim wykazuje małe powinowactwo do ludzkiej reduktazy dehydrofolianowej, może natomiast zwiększać toksyczność metotreksatu, szczególnie jeśli występują inne czynniki ryzyka, takie jak: podeszły wiek, hipoalbuminemia, nieprawidłowa czynność nerek, zmniejszenie rezerwy szpiku kostnego oraz stosowanie dużych dawek metotreksatu - pacjentów z grupy ryzyka należy leczyć kwasem foliowym lub folinianem wapnia w celu przeciwdziałania niekorzystnemu wpływowi metotreksatu na hemopoezę. Zgłaszano przypadki pancytopenii u pacjentów przyjmujących jednocześnie trimetoprim i metotreksat. Kotrimoksazol stosowany z pirymetaminą (w dawce >25 mg/tydzień) może wywołać niedokrwistość megaloblastyczną. Kotrimoksazol posiada działanie oszczędzające potas - należy zachować ostrożność, gdy kotrimoksazol jest podawany jednocześnie z innymi lekami, które zwiększają stężenie potasu we krwi, np. inhibitorami ACE i blokerami receptora angiotensyny, lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas i prednizolonem. Obserwowano przemijające pogorszenie czynności nerek u pacjentów leczonych kotrimoksazolem i cyklosporyną po przeszczepieniu nerek. Kotrimoksazol nasila działanie doustnych leków hipoglikemizujących - wskazana jest częstsza kontrola glikemii i ewentualne zmiana dawki leków przeciwcukrzycowych w trakcie i po zakończeniu stosowania kotrimoksazolu.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na kotrimoksazol lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Ciężkie uszkodzenie miąższu wątroby. Ciężka niewydolność nerek z CCr <15 ml/min. Jednoczesne stosowanie dofetylidu. Dzieci do ukończenia 6. tyg. życia.
Pamiętaj!
Odbiór w Aptece tylko po okazaniu ważnej recepty.
Sprzedaż produktu nastąpi zgodnie z odpłatnością podaną na recepcie i zgodnie z obwiązującym w dniu sprzedaży Obwieszczeniem Ministra Zdrowia.
