Choć zgaga jest często utożsamiana z refluksem żołądkowo-przełykowym, może mieć też inne przyczyny. Jak uniknąć nieprzyjemnych dolegliwości? Które leki na objawy zgagi są skuteczne? I wreszcie, jakie domowe sposoby pomogą pozbyć się pieczenia w przełyku?
Spis treści:
Co to jest zgaga? Zgaga – przyczyny Jakie są objawy zgagi? Zgaga – leczenie Zgaga w ciąży Jak zapobiegać zgadze? Co to jest zgaga? Zgaga to nieprzyjemne uczucie w okolicy zamostkowej, opisywane przez pacjentów jako pieczenie lub palenie. Zwykle występuje po posiłku lub podczas snu. Choć dolegliwości stopniowo same ustępują, mogą znacznie obniżyć jakość życia chorych. Szacuje się, że w 25% uczucie zgagi nie wynika z choroby refluksowej. Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) wciąż jest przez wiele osób utożsamiany ze zgagą. Choć rzeczywiście jest ona najczęstszym objawem tej choroby, to jednak warto pamiętać, że może mieć też inne przyczyny. Ponadto, wielu pacjentów cierpiących na refluks, w ogóle nie odczuwa zgagi. Więcej informacji na temat GERD można znaleźć w artykule: Refluks żołądkowo-przełykowy - co go powoduje i jak go leczyć? Jeśli pieczenie za mostkiem zdarza się sporadycznie, prawdopodobnie wynika ono z błędów dietetycznych lub prowadzonego stylu życia. Częste nawracanie zgagi lub nasilające się dolegliwości mogą jednak świadczyć o poważnym schorzeniu i nie należy ich bagatelizować.
Zgaga – przyczyny Przyczyną pieczenia za mostkiem jest cofanie się treści żołądkowej do przełyku . U zdrowych osób również może dochodzić czasami do przemieszczania się kwasu żołądkowego z nadtrawionym pokarmem w kierunku przełyku. Takie epizody są jednak krótkotrwałe i nie wywołują objawów. Dlaczego zgagę odczuwamy najczęściej po posiłku? Wynika to z występowania zjawiska, opisywanego jako tzw. "kwaśna kieszeń". Po przyjęciu pokarmu, w górnej części żołądka pojawia się miejsce z dużym stężeniem kwasu solnego . Pod wpływem pokarmu, który dostaje się do żołądka, następuje wypychanie soku żołądkowego o niskim pH do przełyku. U osób zdrowych, u których dolny zwieracz przełyku funkcjonuje prawidłowo, jedynie niewielka część tej "kwaśnej kieszeni" przedostaje się do górnego odcinka przewodu pokarmowego. Kiedy jednak mięsień ten nie kurczy się właściwie i jest nadmiernie rozluźniony, do przełyku dostaje się większa ilość soku żołądkowego, wywołując objawy zgagi. Przyczyną zgagi w większości przypadków jest wspomniany wcześniej refluks żołądkowo-przełykowy. Poza piekącym bólem, chorzy skarżą się też na uczucie cofania się kwaśnej treści z żołądka, odbijanie po posiłku, ból klatki piersiowej i uczucie kwasoty w jamie ustnej. Wyróżniamy też zgagę czynnościową. Przyczyną zgagi nie jest w tym przypadku zarzucanie treści pokarmowej do przełyku. Dokładny mechanizm rozwoju zgagi czynnościowej nie został jeszcze poznany. Na zgagę cierpi ok. 20% populacji Europy. Na zgagę czynnościową natomiast 1 na 7-10 pacjentów z tej grupy. Pieczenie za mostkiem odczuwane jest wówczas niezależnie od posiłku, ani aktywności fizycznej. Zgagę czynnościową rozpoznaje się po wcześniejszym wykluczeniu refluksu żołądka , zaburzeń anatomicznych, takich jak przepuklina rozworu przełykowego, a także nieprawidłowej motoryki przełyku. Jeśli piekący ból w klatce piersiowej pojawia się co najmniej 2 razy w tygodniu na przestrzeni ostatnich 3-ech miesięcy, przyczyną objawów może być właśnie zgaga czynnościowa. Przyczyną zgagi może być też zapalenie przełyku i zaburzenia jego pracy.
Jakie są objawy zgagi? Zgaga - objawy które mogą się pojawić to:
uczucie pieczenia za mostkiem, kwaśny posmak w jamie ustnej, ból gardła, który jest wynikiem podrażnienia błony śluzowej, wrażenie utknięcia pokarmu w przełyku, suchy kaszel.
Objawy zgagi, związanej z cofaniem się treści żołądkowej do przełyku, pojawiają się zwykle 30-60 minut po posiłku.
Kwas żołądkowy, który w pozycji leżącej z większą łatwością przemieszcza się w kierunku gardła, prowadzi do podrażnienia błony śluzowej przełyku i zgagi. Zgaga – leczenie
Zgaga - leki dostępne bez recepty skutecznie pomagają pozbyć się pieczenia w okolicy zamostkowej. Przy sporadycznej zgadze, można sięgnąć po leki zobojętniające kwas żołądkowy . Dostępne są one w formie tabletek do rozgryzania i żucia, pastylek do ssania, a także saszetek z zawiesiną. Ich dużą zaletą jest szybkość działania. Efekt pojawia się już kilka chwil po zażyciu tych leków. Przykładowe preparaty to Gaviscon i Manti. Przy bardziej nasilonych dolegliwościach można sięgnąć po leki hamujące wydzielanie kwasu przez komórki żołądka - inhibitory pompy protonowej (IPP). Popularne preparaty z tej grupy to m.in. Helicid Control, Controloc Control i Bioprazol Bio Max. Efekt działania tych leków pojawia się po kilku-kilkunastu godzinach, w zależności od konkretnego preparatu. Nie przyniosą więc natychmiastowej ulgi, tak jak wymienione wcześniej środki zobojętniające, ale ich działanie jest znacznie dłuższe. Podobnie jak wszystkie leki, inhibitory pompy protonowej mogą powodować działania niepożądane i mają przeciwwskazania. Dane dotyczące działań niepożądanych wskazują, że pojawiają się one u ok. 1-10% pacjentów. Najczęściej są to bóle brzucha, nudności, uczucie pełności w jamie brzusznej lub zaparcia. Aby leczenie zgagi z udziałem tych leków było skuteczne, należy pamiętać, aby stosować je na czczo, mniej więcej 30-60 minut przed pierwszym posiłkiem. Lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu zdrowiu, a dodatkowo może znacznie obniżać efektywność terapii.Domowe sposoby na zgagę pomagają złagodzić nieprzyjemne objawy. Najlepiej sprawdzają się przy sporadycznym pieczeniu za mostkiem. Jeśli pojawia się ono często lub w dużym nasileniu, sposoby domowe nie są wystarczające do uśmierzenia zgagi. Co na zgagę jest zatem pomocne? Można sięgnąć po łyżeczkę sody oczyszczonej rozpuszczoną w połowie szklanki wody. Nie jest to jednak sposób zalecany kobietom w okresie ciąży. Można też chrupać migdały lub wypić szklankę chłodnego mleka. Przy sporadycznej zgadze można również przekąsić banana lub ogórka. Pomocne jest żucie gumy. Domowy sposób na zgagę to również ssanie lub żucie świeżego korzenia imbiru, który znany jest z hamowania nudności i łagodzenia stanów zapalnych przewodu pokarmowego.
Zgaga w ciąży Zgaga w ciąży dotyczy ponad 50% kobiet ciężarnych. Jest ona najbardziej nasilona w drugiej połowie ciąży. Pod wpływem hormonów dochodzi do nadmiernego rozluźnienia dolnego zwieracza przełyku, co ułatwia cofanie się kwasu żołądkowego. Stopniowo powiększająca się macica również wzmaga zgagę, uciskając i wypychając żołądek w górę. W okresie ciąży warto przede wszystkim zapobiegać zgadze, wykorzystując wymienione niżej wskazówki. Jeśli są one niewystarczające, można zastosować preparat neutralizujący kwas żołądkowy, np. Refluxin-M lub Rennie. Dozwolone jest również przyjmowanie przez kobiety w ciąży niektórych leków z grupy IPP. W każdym przypadku, przez zastosowaniem leku na zgagę, kobieta ciężarna powinna skontaktować się z lekarzem prowadzącym ciążę. Wyjaśni on ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i dawkowanie . Preparaty te wchodzą w liczne interakcje m.in. z żelazem, lekami przeciwzakrzepowymi i witaminami. W takiej sytuacji konieczne jest zachowanie odstępu czasowego między zażyciem obu leków.
Jak zapobiegać zgadze? Najłatwiejszym sposobem na uniknięcie nieprzyjemnego palenia za mostkiem jest zmiana stylu życia. Za najistotniejsze czynniki, które zapobiegają zgadze uważa się aktualnie redukcję masy ciała i rzucenie palenia. Zmniejszenie obwodu w pasie ogranicza narażenie przełyku na sok żołądkowy, przez co łagodzi objawy refluksu żołądkowo-przełykowego i zgagę. Oto dodatkowe czynniki, które pomogą uchronić się przed zgagą:
unikanie produktów, które powodują pieczenie za mostkiem, spanie z uniesioną głową, najlepiej na lewym boku - w tej pozycji żołądek znajduje się niżej niż przełyk, co zmniejsza ryzyko wystąpienia zgagi, unikanie ćwiczeń fizycznych i jedzenia przed snem, ograniczenie obfitych, tłustych posiłków. napoje gazowane . Nawet woda gazowana zwiększa ryzyko pojawienia się zgagi. Co ciekawe, zgodnie z aktualną wiedzą, nie potwierdzono nasilania się przykrych objawów po spożyciu kawy. Nie udowodniono również, aby czekolada była źródłem tych symptomów. Często natomiast pojawia się zgaga po alkoholu. Typowym przykładem jest czerwone wino. Papierosy również zwiększają ryzyko rozwoju stanu zapalnego, a nawet raka przełyku. Zaprzestanie palenia tytoniu to jedno z podstawowych zaleceń dla pacjentów zmagających się ze zgagą. Ważna jest też umiarkowana, ale regularna aktywność fizyczna.Zgaga - jak się pozbyć tego palącego problemu? Najprostszym sposobem jest unikanie sytuacji, które go wyzwalają. Uważna obserwacja organizmu pomoże rozpoznać takie czynniki, czy to w pożywieniu, czy w stylu życia. Jeśli zgaga już się pojawiła, w pierwszej kolejności warto zastosować proste, domowe sposoby, które pomogą złagodzić nieprzyjemne objawy. Gdy szukamy czegoś silniejszego i szybszego w działaniu, możemy sięgnąć po leki zobojętniające. Jeśli mimo ich stosowania zgaga nie przechodzi lub się nasila, należy zgłosić się do lekarza, aby znaleźć przyczynę dolegliwości.
Bibliografia:
Dąbrowski A., Zgaga - pierwsze kroki w edukacji chorego, diagnostyce i leczeniu , Medycyna po Dyplomie, 2018, 07-08. Gąsiorowska A., Janiak M., Waśko-Czopnik D. i inni, Postępowanie u pacjentów z objawami choroby refluksowej przełyku - rekomendacje dla lekarzy rodzinnych , Dokument opracowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, Lekarz POZ, 3-4, 2019, str. 245-265.
