Zgodnie z aktualną wiedzą, każda kobieta w ciąży i karmiąca piersią powinna przyjmować witaminę D. Czy rzeczywiście jest taka ważna? Jak wpływa na rozwijające się dziecko i na zdrowie mamy?
Spis treści:
- Witamina D w ciąży i podczas laktacji – jaką pełni rolę?
- Witamina D – czym grozi jej niedobór w ciąży?
- Witamina D – źródła w pożywieniu
- Leki i suplementy z witaminą D dla kobiet w ciąży i karmiących piersią
Witamina D w ciąży i podczas laktacji – jaką pełni rolę?
Witamina D w ciąży ma za zadanie zaspokajać zapotrzebowanie na tą substancję organizmu mamy i dziecka. Jest niezbędna do tego, aby utrzymać gospodarkę wapniową w normie. Ma to istotny wpływ na proces mineralizacji kości. Odpowiednia podaż witaminy D warunkuje prawidłowe stężenie wapnia. Związek ten, przez łożysko transportowany jest do rozwijającego się płodu. Pełni niezwykle ważną rolę w budowaniu układu kostnego dziecka. Witamina D w ciąży jest ważna również z innych względów. Jej odpowiedni poziom ułatwia zagnieżdżenie się zarodka w macicy, a także reguluje wydzielanie licznych hormonów ciążowych. Działa przeciwzapalnie i stymuluje układ odpornościowy do pracy. Wpływa na prawidłowy przebieg ciąży. Uważa się, że witamina D w okresie ciąży zmniejsza ryzyko pojawienia się cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego i krwotoku poporodowego. Suplementowanie witaminy D daje też większą szansę na urodzenie dziecka o prawidłowej masie ciała.
Podczas laktacji, witamina D wraz z wapniem przechodzi do mleka matki i zaspokaja zapotrzebowanie niemowlaka na te składniki. Są one potrzebne do dalszego rozwoju układu kostnego u dziecka. W tym okresie, typowym zjawiskiem jest zmniejszenie masy kostnej u mamy, które wyrównuje się po zakończeniu karmienia.
Witamina D – czym grozi jej niedobór w ciąży?
Niedobór witaminy D u niemowląt i kobiet w ciąży wiąże się nie tylko z wysokim ryzykiem rozwoju krzywicy i osteoporozy. Jeśli taki stan utrzymuje się dłużej, niesie wiele konsekwencji zdrowotnych zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Oto najważniejsze skutki niedoboru witaminy D w ciąży:
- zwiększa się ryzyko urodzenia dziecka o niskiej masie ciała i wystąpienia powikłań ciążowych – m.in. stanu przedrzucawkowego, nadciśnienia i cukrzycy ciążowej;
- częstsze są defekty szkliwa u matki i dziecka; większe jest też ryzyko rozwoju próchnicy zębów;
- niższa masa kostna u dziecka, która może utrzymywać się przez wiele kolejnych lat życia;
- większe ryzyko infekcji, w tym również infekcji pochwy u matki, a u dziecka infekcji dróg oddechowych.
Niejasny pozostaje ciągle wpływ niedoboru witaminy D na rozwój chorób alergicznych, pracę układu krążenia i choroby nowotworowe. Wykazano natomiast, że suplementowanie witaminy D znacząco łagodzi objawy depresji sezonowej i zmniejsza ryzyko wystąpienia hiperlipidemii (podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi).
Witamina D – źródła w pożywieniu
Witamina D może być dostarczana wraz z pokarmem. Niewiele jest jednak produktów, które zawierają znaczące ilości tej substancji. Głównie wymienić można m.in. tłuste ryby, takie jak łosoś, węgorz, śledź, sardynki i makrela, a także żółtka jaja kurzego. Ta droga dostarczania witaminy D do organizmu jest jednak znacznie mniej efektywna od syntezy skórnej. Pod wpływem promieniowania słonecznego, organizm jest w stanie sam wytworzyć witaminę D. Aby było to jednak możliwe, należy wystawiać skórę na bezpośrednie działanie słońca. W przypadku kobiet w ciąży, długotrwałe przebywanie na słońcu może jednak szybko doprowadzić do odwodnienia i przegrzania organizmu. To z kolei zwiększa ryzyko pojawienia się komplikacji ciążowych. Suplementacja witaminy D wydaje się znacznie bezpieczniejszym rozwiązaniem dla kobiet w ciąży.
Leki i suplementy z witaminą D dla kobiet w ciąży i karmiących piersią
Witamina D w ciąży i podczas laktacji powinna być suplementowana w dawce 2000 j.m. Takie są aktualne zalecenia dla populacji polskiej. Wynikają one m.in. z tego, że szacunkowo niedobór witaminy D może występować nawet u 90% społeczeństwa. Nie jest on rzadki również u kobiet ciężarnych. Niedobór witaminy D u matki przekłada się na niedobór u dziecka i może nieść wyżej wymienione konsekwencji zdrowotne. Optymalnym byłoby oznaczenie poziomu tej witaminy w badaniu laboratoryjnym. Wówczas można indywidualnie dopasować potrzebną dawkę. Jeśli jednak nie ma takiej możliwości, zalecane jest regularne przyjmowanie leku lub suplementu z witaminą D.
Preparaty dla kobiet ciężarnych często zawierają w składzie witaminę D. Należy jednak zwrócić uwagę na jej dawkę. Tylko część z tych środków ma zalecaną dzienną porcję 2000 j.m. Są to m.in. Omegamed Optima, Prenatal Uno i Composita Mama. Jeśli przyjmowany preparat ma zbyt małą dawkę witaminy D, należy ją dodatkowo suplementować. Można sięgnąć po lek bez recepty z witaminą D – Vigantol w kroplach lub Vigantolleten w tabletkach. Dostępne są też liczne suplementy diety, w których witamina D rozpuszczona jest w oleju, zwiększającym jej przyswajanie. Przykładem jest D-Vitum. Witamina D dla niemowląt zalecana jest w dawce 400 j.m. już od pierwszych dni życia. Dawka ta jest niezależna od sposobu karmienia malucha.
Więcej na temat preparatów z witaminą D można znaleźć w artykule: Suplementy: to już czas by sięgnąć po witaminę D.
Bibliografia:
- Misiorowska J., Misiorowski W., Rola witaminy D w ciąży. Post Nauk Med, 2014, tom 27, nr 12, s. 865-871.
- Marcinowska-Suchowierska E., Walicka M., Wpływ niedoboru witaminy D w czasie ciąży i laktacji na matkę i dziecko. Post Nauk Med., 2010, tom 23, nr 5, s. 350-355.
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących, Ginekol Pol, 2014, tom 5, nr 85, s. 395-399.
Artykuł nie stanowi porady medycznej, ani opinii farmaceuty lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pytającego. Uzyskane informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.
