Ostropest plamisty to niepozorna roślina, którą można spotkać na łąkach. Niekiedy mylony jest z popularnym ostem. Natomiast jej drogocenne właściwości lecznicze wykorzystywane są jako środek hepatoprotekcyjny, ale i nie tylko. Jak działają składniki zawarte w ostropeście i jaki preparat ziołowy wybrać? Oto kilka ważnych informacji na temat ostropestu od eksperta allecco.pl.
Spis treści:
- Ostropest plamisty – czym jest?
- Ostropest plamisty – opis
- Działanie ostropestu
- Zastosowanie ostropestu
- Dawkowanie ostropestu
- Ostropest plamisty – przeciwwskazania
- Preparaty z ostropestem plamistym
- Ostropest plamisty – olej czy tabletki?
- Ostropest plamisty na skórę – maseczka z mielonym ostropestem
Ostropest plamisty – czym jest?
Ostropest plamisty (Sylibum marianum) występuję dziko na łąkach, ale może być też uprawiany. Charakterystyczne dla tej rośliny są fioletowe kwiaty i kłujące liście. Ze względu na wachlarz cennych składników i właściwości lecznicze w medycynie wykorzystywane są owoce ostropestu. Surowiec ten bogaty jest głównie w sylimarynę, która stanowi kompleks kilku substancji o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Przede wszystkim znana jest jednak z korzystnego wpływu na wątrobę i układ trawienny. Sylimaryna wykazuje działanie:
- żółciopędne,
- spazmolityczne,
- przeciwzapalne,
- regeneracyjne na komórki wątrobowe,
- odtruwające – dlatego stosowana jest przy zatruciu muchomorem sromotnikowym oraz w alkoholowej chorobie wątroby.
Sylimaryna nie jest jedynym cennym składnikiem znajdującym się w nasionach ostropestu. Dodatkowo znaleźć w nich można również:
- olejki eteryczny i gorycze – wspomagające trawienie i działające spazmolitycznie,
- olej bogaty w kwas linowy, oleinowy i palmitynowy – o wysokim potencjalne antyoksydacyjnym i działaniu kardioprotekcyjnym,
- sterole roślinne – pomagające zachować właściwy poziom cholesterolu,
- witaminę E – naturalny antyoksydant.
Nic dziwnego, że jednym z najpopularniejszych ziół wspomagających pracę wątroby i procesy trawienne jest właśnie ostropest. Właściwości tej rośliny sprawiają, że jest ona szeroko wykorzystywana w medycynie już od stuleci.
Ostropest plamisty – opis
Leki na wątrobę są bardzo popularne wśród pacjentów. Ilość preparatów zleconych do codziennego stosowania przez specjalistów sprawia, że regeneracja wątroby jest niemal konieczna. Do tego celu wykorzystywany jest właśnie ostropest plamisty. Na co pomaga dodatkowo ten surowiec? Jaki preparat wybrać i jak go dawkować?
Działanie ostropestu
Profil działania rośliny sprowadza się tak naprawdę do wpływu sylimaryny, zawartej w owocach, na komórki wątroby oraz układu odpornościowego. Ten kompleks substancji pobudza hepatocyty do odbudowy, ale także uszczelnia ich ściany. Dzięki temu zapobiega powstawaniu nowych uszkodzeń w obrębie wątroby. Ponad to sylimaryna wspiera pracę komórek układu immunologicznego, a dzięki właściwościom antyoksydacyjnym spowalnia rozwój komórek rakowych.
Zastosowanie ostropestu
Suchy ekstrakt z owoców ostropestu plamistego stosuje się głównie profilaktycznie w celu ochrony komórek wątrobowych, które są narażone na uszkodzenia, np. podczas stosowania wielu leków. Nie mniej jednak ostropest plamisty zastosowanie znalazł również w leczeniu takich schorzeń jak zapalenie i marskość wątroby. Ponad to roślina wykorzystywana jest również jako ochrona na komórki błony śluzowej żołądka, środek poprawiający łaknienie i trawienie ciężkostrawnych posiłków, rozkurczowy, ale także przeciwwolnorodnikowy i wspomagający w terapii onkologicznej.
Dawkowanie ostropestu
Ostropest powinien być stosowany w trakcie posiłku lub bezpośrednio po nim i popity dużą ilością wody. Rekomendowany jest do regularnej długotrwałej kuracji trwającej od 1 do 6 miesięcy. W zależności od postaci preparatu zawierającego ostropest plamisty dawkowanie wygląda nieco inaczej. I tak dziennie należy przyjmować:
- ostropest plamisty tabletki: 35 – 150 mg skoncentrowanego wyciągu (najlepiej 2-3 razy na dobę),
- ostropest plamisty olej: 3 łyżeczki,
- ostropest plamisty mielony: 2 – 3 łyżeczki dziennie bezpośrednio lub jako dodatek do posiłków.
Ostropest plamisty – przeciwwskazania
Ze względu na to, że sylimaryna wpływa na komórki wątrobowe, może również oddziaływać na metabolizm niektórych leków. Dlatego warto zachować szczególną ostrożność sięgając po tabletki z ostropestem podczas terapii m.in. metronidazolem. Dla zasady i zachowania bezpieczeństwa zawsze warto poinformować lekarza o stosowanych preparatach nawet jeśli sięgamy po nie na własną rękę.
Rozważnie należy sięgać po silimarynę również w przypadku niedrożnych kanalików żółciowych. Jej działanie żółciopędne może spowodować żółtaczkę i inne konsekwencje zdrowotne związane z nagromadzeniem się żółci w woreczku oraz jej utrudnionym odpływem. Zdarzają się także reakcje alergiczne na ostropest. Dotyczy to osób uczulonych również na inne rośliny z rodziny Asteraceae, np. rumianek, nagietek i arnikę.
Tabletki zawierające sylimarynę nie powinny być zażywane przez kobiety w ciąży, matki karmiące oraz dzieci poniżej 12 – tego roku życia.
Preparaty z ostropestem plamistym
Ze względu na korzystny wpływ ostropestu na komórki wątroby i nie tylko, na rynku znajduje się wiele preparatów z tym składnikiem. Należy jednak zwrócić uwagę na kilka aspektów wybierając produkt dla siebie:
- jeśli sięgamy po suplement diety to tylko taki zawierający standaryzowany ekstrakt, np.Ostropest plamisty Solgar
- wybierając lek lepiej sięgnąć po ten z wyższą dawką sylimaryny, ponieważ dla optymalnych efektów terapii dobowo powinno przyjąć się nawet od 200 do 400 mg tego składnika w dawkach podzielonych; do leków zawierających wyciąg z ostropestu należy m.in. Sylimarol Vita, zawierający 150 mg sylimaryny w 1 kapsułce;
- warto dobrać preparat do własnych upodobań; jeżeli nie preferujemy picia olejów bądź zjadania zmielonych nasion lepiej będzie sięgnąć po kapsułkę bądź tabletkę z silimaryną.
Ostropest plamisty – olej czy tabletki?
Jeśli chodzi o zawartość sylimaryny, to tabletki będą miały jej znacznie więcej niż olej z ostropestu. Poza tym tabletkowany sproszkowany ekstrakt jest zazwyczaj standaryzowany, dlatego tez znamy dokładną zawartość składników aktywnych w dziennej dawce. Olej natomiast jeśli jest dobrej jakości to stanowi bogate źródło naturalnego antyoksydanta – witaminy E oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Dlatego będzie bardziej wpływał na poprawę wyników cholesterolu niż na procesy związane z regeneracją komórek wątrobowych. Nie mniej jednak olej z ostropestu świetnie sprawdza się w kuchni jako dodatek do sałatek. Ma bardzo ciekawy lekko goryczkowy, orzechowy smak. Musi być on jednak nierafinowany, zimnotłoczony, niefiltrowany i świeży, ponieważ tylko wtedy stanowi źródło najbardziej wartościowych składników. Taki pełnowartościowy produkt można również wykorzystać do pielęgnacji i regeneracji skóry oraz włosów, szczególnie suchych i zniszczonych zabiegami fryzjerskimi.
Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w kuchni używać oleju z ostropestu nawet od czasu do czasu, natomiast regularnie sięgać po tabletki. Wtedy nie tylko poprawimy profil lipidowy ale również wspomożemy pracę wątroby i procesy trawienne.
Ostropest plamisty na skórę – maseczka z mielonym ostropestem
Mielony ostropest plamisty znalazł zastosowanie nie tylko w kuchni, ale również w kosmetyce. Jeśli chodzi o dodatek do koktajli, sałatek czy owsianki najlepiej kupować nasiona ostropestu w całości i samodzielnie mielić je przed bezpośrednim wykorzystaniem.Ostropest plamisty mielony ma większą biodostępność składników aktywnych, w tym silimaryny, niż owoc spożywany w całości.
Ze względu na zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy E oraz silimaryny o wysokim potencjale antyoksydacyjnym ostropest znalazł zastosowanie w kosmetyce. Zmielone nasiona wystarczy połączyć z olejkiem migdałowym bądź oliwą z oliwek i gotową papkę nałożyć na twarz, a następnie spłukać po około pół godziny. Taka maseczka zadziała bardzo regeneracyjnie szczególnie po intensywnym opalaniu, nawilży, odżywi skórę oraz załagodzi podrażnienia. Dlatego warto wykonywać tego typu zabieg w przypadku wysuszonej, podrażnionej i skłonnej do zmarszczek skóry.
Więcej o naturalnych sposobach pielęgnacji skóry możesz przeczytać tutaj >>
Ostropest plamisty to niemal panaceum na wiele zaburzeń związanych z pracą układu odpornościowego oraz problemy skórne, ale przede wszystkim to zioło o aktywności hepatoregeneracyjnej i hepatoprotekcyjnej. Dlatego, kiedy pojawiają się zaburzenia trawienne, a dodatkowo pacjent na co dzień sięga po inne leki bądź używki warto zastanowić się nad dłuższą kuracją preparatem zawierającym silimarynę. W końcu drogocenne właściwości wyciągów z ostropestu wykorzystywane są już w medycynie od pokoleń.
Bibliografia:
- Nurzyńska – Wierdak R. i inni; Ostropest plamisty (Silybum marianum [L .] Gaertn.) – fitochemia i efekty terapeutyczne; Annales Horticulturae, 28(4), 15-32 [dostęp w Internecie: https://doi.org/10.24326/ah.2018.4.2].
- Kołota A.; Możliwość zastosowania ekstraktu z sylimaryny w alkoholowej chorobie wątroby – przegląd literatury; Alcohol Drug Addict 2017; 30 (2): 137-154 [dostęp w internecie: https://doi.org/10.5114/ain.2017.70290].
