Spis treści:
- Laktator - co to jest i jak działa?
- Laktator – kiedy jest potrzebny?
- Dlaczego laktator to w wielu przypadkach niezbędny element wyprawki do szpitala?
- Ręczny czy elektryczny - jaki laktator wybrać?
- Jak pobudzić laktację laktatorem?
Laktator służy do odciągania pokarmu z piersi oraz do pobudzenia laktacji gdy jest to potrzebne. Czy jest on niezbędny młodej mamie już w pierwszych dobach po porodzie? Jaki laktator wybrać - ręczny czy elektryczny? O czym należy pamiętać przy zakupie laktatora? Kwestie techniczne i nie tylko wyjaśniamy w artykule opracowanym przez Eksperta allecco.pl.
Laktator - co to jest i jak działa?
Laktator to proste w konstrukcji i obsłudze urządzenie służące do odciągania mleka z piersi. Działa dzięki wytwarzającemu się podciśnieniu, które zastępuje siły ssania dziecka i wyciąga pokarm z piersi, który zbierany jest do specjalnego pojemnika lub bezpośrednio do butelki. Odciągnięte mleko można od razu podać maluchowi bądź schować do lodówki czy też zamrozić po przełożeniu do odpowiedniego woreczka lub pojemnika do przechowywania mleka. Na rynku dostępne są laktatory ręczne oraz elektryczne. Wśród tych ręcznych wyodrębnia się jednak różne rodzaje laktatorów w zależności od mechanizmu ich działania:
- laktatory z pompką - pompka znajdująca się przy lejku i butelce służy do odciągania pokarmu,
- laktatory gruszkowe - podciśnienie wytwarzane jest poprzez ściskanie gruszki, aby odciągnąć pokarm konieczne jest użycie obu rąk,
- laktatory tłokowe - podciśnienie wytwarzane jest za pomocą tłoka, podobnie jak w strzykawce, urządzenie również angażuje obie ręce do pracy
Niestety ręczny laktator w większości przypadków jest mało poręczny nic więc dziwnego, że wybierane są one coraz rzadziej. Zastępują je laktatory elektryczne, które nie wymagają użycia rąk. Podciśnienie warunkujące wypływ pokarmu wytwarzanie jest dzięki modułowi elektrycznemu. Potrzebne jest jedynie źródło zasilania. W zależności od modelu możliwa jest regulacja siły ssania, od której zależy tempo odciągania pokarmu. Laktator elektryczny w większości przypadków można przestawiać na różne tryby pracy - fazę stymulacji wypływu pokarmu oraz fazę głębokiego ssania czyli aktywnego odciągania. Wszystko po to, aby sprzęt ten był jak najbardziej dopasowany do potrzeb mamy i dziecka.
Laktator – kiedy jest potrzebny?
Nie ma produktu, którym udałoby się zastąpić mleko matki. Mimo ciągłego rozwoju technologii żywności oraz starań producentów, aby ich mieszanki były jak najbardziej wartościowe dla maluszka, to właśnie pokarm mamy jest źródłem najcenniejszych składników dla młodego człowieka. Ilość przeciwciał i substancji odżywczych dostosowuje się do potrzeb organizmu dziecka w danym okresie. Chociażby dlatego, kiedy pojawiają się utrudnienia związane ze ssaniem piersi przez noworodka, warto stymulować laktację, podejmując próby zmiany techniki przystawiania bądź odciągać pokarm za pomocą laktatora.
Laktator pozwala na odciągnięcie pokarmu z piersi w sytuacjach, kiedy dziecko nie może zostać do niej przystawione, np. z powodu wyjazdu mamy, problemów z właściwym ssaniem, hospitalizacji lub w przypadku zbyt dużej ilości pożywienia w piersiach. Nawał pokarmu zdarza się kilka dni po porodzie, wtedy maluszek ma problem z uchwyceniem twardej i nabrzmiałej brodawki sutkowej. Warto wtedy sięgnąć po laktator, który poprzez odciągnięcie nawet niewielkiej ilości mleka, zmiękczy pierś i ułatwi noworodkowi ssanie.
Wiele pań może zadawać sobie pytania, czy laktator w takich wypadkach jest rzeczywiście niezbędny i dlaczego nie można odciągnąć pokarmu ręcznie za pomocą masażu piersi? Otóż jeśli nawet taki zabieg sprawdzi się od razu po porodzie, przy uwalnianiu się tzw. siary, to niestety będzie to bardzo trudne kiedy w piersiach pojawi się więcej mleka, czyli w trakcie nawału mlecznego i tuż po nim. Poza tym taki masaż bywa bardzo bolesny, a wykonany niewłaściwie lub zbyt mocno, często prowadzi do pękania kanalików i zgniatania zatok mlecznych, co zaburza laktację.
Dlaczego laktator to w wielu przypadkach niezbędny element wyprawki do szpitala?
Bywa tak, że odciągacz pokarmu jest potrzebny, kiedy pojawia się problem ze zbyt małą ilością mleka lub jego brakiem. Laktator pobudza gruczoły mleczne w piersi, zapewniając lepszy wypływ mleka. Dlatego położne zalecają zaopatrzyć się mamom które mają mieć wykonane cięcie cesarskie w laktator elektryczny, który ze względu na możliwość regulacji siły ssania lepiej sprawdza się do stymulacji laktacji niż laktator ręczny. Cesarskie cięcie jest zabiegiem, który bywa jedynym wyjściem ratującym życie matki i dziecka, jednak nie sprzyja fizjologicznym procesom do jakich należy właśnie laktacja. Również ze względu na coraz większą medykalizację porodów naturalnych, np. poprzez podawanie oksytocyny, hormonu wywołującego skurcze porodowe, a także przewlekłe stosowanie niektórych leków (hormony tarczycy, diuretyki i środki obniżające ciśnienie) kobiety napotykają większe trudności w początkowych etapach karmienia piersią. Oczywiście inne czynniki jak: zbyt duży stres, presja, problem z organizacją życia w ciągu pierwszych dni karmienia oraz brak wiedzy, techniki i wsparcia, również nie sprzyjają uruchomieniu laktacji. Bywa również tak że ze względu na stan zdrowia dziecka nie może być ono karmione piersią. Zdarza się to w przypadku wcześniaków, ale i dzieci poddawanych naświetlaniom z powodu zbyt wysokiego poziomu bilirubiny we krwi w pierwszych dobach po porodzie.
Odciąganie pokarmu za pomocą laktatora wspierające laktację jest niezwykle ważne właśnie w pierwszych dobach po porodzie. Zarówno dla organizmu matki jak i dziecka. Taka stymulacja pozwala na uwalnianie oksytocyny. Hormonu niezbędnego do obkurczania się macicy, hamowania krwawienia, a tym samym powrotu mamy do formy po porodzie. Laktator to w wielu przypadkach nieocenione urządzenie na początku przygody z naturalnym karmieniem dziecka. Dlaczego warto postawić na dobrej jakości laktator? W końcu jego użytkowanie pomoże w późniejszym naturalnym karmieniu piersią, a przecież skład mleka matki nie tylko dostosuje się do potrzeb żywieniowych malucha i dostarcza mu wszelkich niezbędnych składników, ale bliskość mamy i dziecka w tym okresie ma ogromny wpływ na jego późniejszy rozwój zarówno psychiczny jak i fizyczny. Dzieci karmione piersią mają lepiej rozwinięte mięśnie twarzoczaszki, co wspiera ich aparat mowy. Jak pokazują badania są też bardziej inteligentne.
Karmienie piersią to też duża oszczędność dla rodziców. Zarówno czasu jak i pieniędzy. Dlaczego? Otóż nie ma potrzeby wyparzania butelek oraz smoczków i przygotowywania mleka. Wystarczy przystawić dziecko do piersi. Mleko matki to gotowy pełnowartościowy pokarm dla malucha dostarczający wszystkiego co potrzeba. Mieszanki mlekozastępcze są drogie. Miesięcznie potrzeba wydać nawet kilkaset złotych aby zaspokoić potrzeby żywieniowe dziecka. Pytanie zatem czy nie warto raz zainwestować w dobrej jakości laktator, który naśladuje naturalny rytm ssania i pozwoli właściwie stymulować laktację od razu po narodzinach dziecka.
O tym, jak karmić piersią, pisaliśmy już w portalu allecco.pl. Odpowiedzi na najczęstsze pytania możecie znaleźć w artykułach:
• Karmienie piersią i problemy z laktacją >>
• Laktacja i karmienie piersią – poradnik >>
Tutaj znajdziesz herbatki laktacyjne i inne preparaty wspomagające laktację >>
Ręczny czy elektryczny - jaki laktator wybrać?
Wybór laktatora nie jest prostą kwestią. Najlepszy laktator to taki, który dostosowany jest do potrzeb młodej mamy. Jeśli kobieta chce zakupić laktator jedynie w celu wspomagania karmienia piersią i stymulacji laktacji od razu po porodzie to przydatny będzie nieco inny model niż gdy ma być od przeznaczony do okazjonalnego bądź regularnego odciągania. Bez względu na to czy jest to laktator ręczny czy elektryczny ważne, aby był wykonany z dobrej jakości materiałów. Mleko wypływające z piersi do pojemnika ma kontakt z elementami urządzenia, a później bezpośrednio podawane jest dziecku. Dlatego najlepiej jeśli laktator posiada niezbędne atesty. Ponad to ważna jest trwałość laktatora. Należy pamiętać, że uszkodzenie danego elementu może uniemożliwiać jego pracę, a przecież potrzebny jest on najczęściej w danej chwili a nie następnego dnia. Trzeba przecież pamiętać, że w wieli przypadkach jest to dość mocno eksploatowane urządzenie, a elementy plastikowe i gumowe narażone są na działanie podciśnienia i poddawane wysokiej temperaturze podczas ich sterylizacji. Istotna jest również możliwość dokupienia poszczególnych elementów urządzenia. Ma to znaczenie głównie jeśli chodzi o laktator elektryczny. W przypadku droższych modeli można zakupić jedynie używany moduł elektryczny oraz zasilacz, a pozostałe elementy wyposażenia dokupić. Pozwoli to odciągać pokarm nieco niższym kosztem zachowując jednocześnie sterylność i bezpieczeństwo.
Czym dokładnie charakteryzuje się laktator ręczny a czym laktator elektryczny? Ich zadanie jest takie samo - odciągnąć pokarm, jednak są to 2 różne urządzenia.
Laktator ręczny: - siłę ssącą można regulować za pomocą specjalnego pokrętła lub zmieniając moc i częstotliwość naciskania pompki,
- nakładka wykonana z miękkiego silikonu masuje pierś podczas odciągania i dodatkowo stymuluje laktację,
- urządzenie jest łatwe do mycia i zachowania higieny,
- pokarm można odciągać bezpośrednio do butelki,
- stosunkowo niski koszt zakupu,
- niedrogie części wymienne, które mogą ulec zużyciu (np. uszczelki, pompka),
- cichy tryb pracy,
- możliwość odciągnięcia mniejszej ilości pokarmu,
- dłuższy czas odciągania.
Laktator elektryczny:
- obsługa laktatora jest bardzo prosta, po zmontowaniu urządzenia i ustawieniu odpowiednich parametrów wystarczy jedynie włączyć urządzenie aby móc odciągać pokarm,
- regulacja siły ssącej zostaje odpowiednio ustawiona, a w nowszych modelach zapamiętana, co zabezpiecza brodawki przed uszkodzeniami,
- znacznie lepiej niż laktatory ręczne odzwierciedlają naturalny rytm ssania dziecka dzięki trybowi stymulacji oraz możliwości przełączenia na fazę głębokiego ssania,
- nakładka wykonana z miękkiego silikonu masuje piersi, przez co dodatkowo stymuluje laktację oraz chroni brodawki przed podrażnieniami,
- poszczególne elementy można łatwo rozmontować i wyczyścić, nie ma trudności w utrzymaniu jego higieny,
- na rynku dostępny jest elektryczny laktator podwójny za pomocą którego można odciągać pokarm z obu piersi jednocześnie co jest szczególnie ważne gdy potrzeba zebrać dużą ilość mleka w krótkim czasie,
- czas odciągania jest znacznie krótszy niż w przypadku modeli ręcznych, a wydajność pracy większa,
- koszt urządzenia jest stosunkowo wysoki, ale istnieje możliwość wypożyczenia bądź nabycia używanego silniczka i zakupu samych akcesoriów,
- laktator elektryczny ma głośny tryb pracy co utrudnia korzystanie z niego przy śpiącym dziecku.
Warto dobrze i odpowiednio wcześnie przemyśleć wybór laktatora. Dwufazowy pojedynczy laktator elektryczny umożliwiający szybkie i komfortowe odciąganie pokarmu z jednej piersi sprawdzi się dla mam które będą z niego korzystać do stymulacji laktacji po porodzie oraz stosunkowo często podczas całego okresu karmienia maluszka. Laktator ręczny będzie lepszym wyborem przy założeniu, że będzie on użytkowany jedynie sporadycznie.
Trzeba dobrze zastanowić się jaki laktator wybrać, ponieważ źle dobrane urządzenie może powodować uszkodzenia brodawek, a także zastój mleka w bardziej oddalonych od środka częściach piersi. Oczywiście tego typu problemy generują u starającej się przystosować do karmienia piersią mamy jeszcze większą frustrację.
Laktatory i potrzebne akcesoria znajdziesz tutaj >>
Jeśli korzystamy z laktatora warto pomyśleć również o woreczkach bądź pojemnikach do przechowywania pokarmu. W takiej formie odciągnięte mleko może pozostać w lodówce do kilku dni, a w zamrażarce nawet kilka miesięcy. Przydatnymi akcesoriami dla mamy karmiącej bez względy na to czy korzysta z laktatora czy nie są wkładki laktacyjne. Pozwolą one chronić bieliznę i ubranie przed niekontrolowanym wyciekaniem mleka z piersi.
Wszystkie niezbędne produkty do karmienia dziecka możesz znaleźć w zakładce – Karmienie
Jak pobudzić laktację laktatorem?
Nie można założyć, że laktator to cudowny środek na wszelkie problemy z karmieniem piersią niemowlęcia, jednak w wielu przypadkach może stanowić on duże wsparcie i ułatwienie. Zaczynając przystawiać malucha do piersi potrzebna jest przede wszystkim wytrwałość, cierpliwość, wiedza, technika oraz wsparcie zarówno ze strony najbliższych, jak i położnej.
Odciągacz pokarmu bywa jednak bardzo pomocny w przypadku gdy konieczne jest pobudzenie laktacji jeszcze w szpitalu. Według najnowszych procedur oddziały położnicze powinny być jednak wyposażone w laktatory elektryczne, aby wspomóc pacjentki w rozruszaniu laktacji. Tym bardziej, że od 2019 roku dokarmienie mieszanką noworodka może odbywać się jedynie na wyraźne życzenie matki lub z powodów zdrowotnych, na zlecenie lekarza. Miejmy zatem nadzieję, że procedury te będą właściwie przestrzegane, a karmienie piersią stanie się powszechnym standardem.
Poród naturalny uruchamia mechanizmy, które wspomagają laktację, dlatego wtedy karmienie piersią bywa łatwiejsze i pokarm pojawia się szybciej. W przypadku cięcia cesarskiego, szczególnie wtedy kiedy dziecko w pierwszych godzinach życia nie może przebywać blisko matki, warto wspomagać się laktatorem elektrycznym. Ten ręczny będzie bowiem za słaby na pobudzenie laktacji. Odciągacz elektryczny potrafi naśladować rytm ssania dziecka, czyli na zmianę odzwierciedla szybkie ruchy ssące oraz te głębokie, co pozwala na wypływ pokarmu i stymulowanie jego produkcji. Bardzo ważne jest również regularne korzystanie z laktatora, podobnie często jak odbywa się karmienie malucha, czyli nawet co trzy godziny, również w nocy. Odpowiednie parametry pracy urządzenia najlepiej ustalić z położną, która dostosuje częstotliwość i długość jego działania do indywidualnej sytuacji pacjentki.
Nie mniej jednak najpopularniejszą metodą na pobudzenie laktacji za pomocą laktatora jest schemat 7-5-3. Jest to metoda naprzemiennego odciągania mleka najpierw 7 minut z jednej piersi, później 7 minut z drugiej. Od razu pracujemy laktatorem 5 minut na pierwszej piersi następnie na drugiej i analogicznie wykonujemy tę czynność trwającą 3 minuty. Cykl trwa nawet do 30 minut kiedy mamy do dyspozycji laktator pojedynczy. Ulega on skróceniu o połowę kiedy korzystamy z laktatora podwójnego. Proces należy wykonywać po przystawieniu dziecka do piersi i jego nakarmieniu. Nie trzeba spodziewać się w tym czasie wypływu mleka. Chodzi o samą stymulację i maksymalne pobudzenie laktacji. Tego typu pracę na piersi wykonujemy 8 razy na dobę i przynajmniej raz w nocy.
Na etapie szykowania wyprawki do szpitala, kiedy planowany jest poród siłami natury, odpowiedź na pytanie jaki laktator wybrać wcale nie jest prosta. W takich wypadkach to jaki model i czy będzie on w ogóle niezbędny okaże się w pierwszych kilkunastu godzinach po porodzie albo znacznie później. Warto natomiast być zorientowaną w temacie, aby wybrać najlepiej dostosowany do swoich potrzeb sprzęt. Nie mniej jednak wcześniej czy później śmiało można zaopatrzyć się w dobrej jakości laktator ręczny bądź elektryczny. Podczas długich miesięcy karmienia piersią na pewno zdarzą się sytuacje, w których będzie on niezbędny. Wszystko przecież po to, aby móc nakarmić malucha tym co dla niego najlepsze, czyli mlekiem mamy.
Bibliografia:
- Kameduła N.A. i inni; Opieka laktacyjna nad kobietą po cięciu cesarskim zgodna z aktualną wiedzą medyczną; Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu; 4 (53) 2017; DOI: https://doi.org/10.20883/ppnoz.2017.72.
- Mirzyńska L.; Pierwsza pomoc w nauce macierzyństwa; ESPE; Kraków, 2018.
