Pluskwy domowe to uciążliwe insekty, które żywią się krwią człowieka i zwierząt. W przypadku braku żywiciela, dorosłe insekty potrafią przeżyć nawet kilkadziesiąt lub kilkaset dni. Jak wyglądają pluskwy i do jakich innych owadów są one podobne? Jak wygląda ugryzienie pluskwy? Czy pasożyty te mogą przenosić groźne choroby?
Spis treści:
Pluskwa – co to jest? Pluskwa - gdzie najczęściej się ukrywa w domu? Jak sprawdzić, czy w domu są pluskwy? Skąd się biorą pluskwy? Specyficzny zapach pluskwy Jak wygląda pluskwa? Ugryzienie pluskwy - jak wygląda, charakterystyka Ugryzienie pluskwy – czy jest groźne? Czy pluskwy przenoszą choroby? Pluskwa – co to jest? Pluskwy to owady pasożytnicze, które odżywiają się krwią ludzi oraz zwierząt podczas ich snu. Spośród licznych gatunków pluskiew, w Polsce dominuje przede wszystkim jeden - Cimex lecutralius . Jest to pluskwa domowa, określana też jako pluskwa łóżkowa (z angielskiego - bed bugs). W ostatnich latach, ukąszenia pluskiew stają się coraz częstsze. Wynika to prawdopodobnie z możliwości łatwego podróżowania nawet w odległe miejsca świata, powszechnego korzystania z hoteli i innych obiektów noclegowych, a także z rosnącej odporności pluskiew domowych na środki przeciw insektom . Nie bez znaczenia jest też fakt, że dorosła pluskwa może przeżyć bez żywiciela kilkadziesiąt lub nawet kilkaset dni.
Pluskwa - gdzie najczęściej się ukrywa w domu? Gdzie w mieszkaniu występują pluskwy? Pasożyty te bytują w wielu miejscach. Jak sama nazwa wskazuje (pluskwy łóżkowe), często znaleźć je można w łóżku - w zgięciach materaca, pod materacem, w ramie łóżka lub zagłówku. Kolejną przestrzenią powszechnie zajmowaną przez pluskwy są meble. Niewielkie pasożyty są obecne w szczelinach mebli, w skrzyniach, a także za tapetą. Gnieżdżą się też w wielu innych ciasnych miejscach, np. w obudowach gniazdek elektrycznych. Jak widać, jest wiele miejsc, w których stwierdza się obecność pluskiew domowych. Najczęściej jednak znajdują się one blisko łóżka. Dzięki temu nie muszą daleko się oddalać, aby się pożywić. Warto jednak wiedzieć, że pasożyt ten jest w stanie pokonać nawet kilkanaście metrów, aby znaleźć żywiciela.
Jak sprawdzić, czy w domu są pluskwy? Jest kilka sposobów, dzięki którym można sprawdzić, czy w domu obecne są pluskwy. Gniazdo, jak zostało wyżej wspomniane, najczęściej znajduje się w niedalekiej odległości od łóżka. Warto więc dokładnie przejrzeć pościel, materace i wszelkie zakamarki w sypialni. Choć pluskwy domowe mają niewielkie rozmiary, można je zobaczyć gołym okiem. Widoczne są często również odchody pluskiew w domu. Mają one postać czarnych lub brązowych kropek. Pluskwa domowa, przechodząc kolejne stadia rozwoju, co jakiś czas zrzuca pokrywającą ją osłonkę. Mikroskopijne wylinki również mogą zwrócić uwagę osoby, która szuka śladów pluskiew w domu.
O obecności pluskiew świadczyć też mogą niewielkie, czerwone
plamki krwi na pościeli, a także wyczuwalny, dość charakterystyczny zapach w pomieszczeniu, w którym znajduje się znacząca ilość tych pasożytów. Największa aktywność pluskiew ma miejsce między godziną 1. a 5. w nocy. Można wówczas spróbować dostrzec przemieszczające się insekty. Pomocne może być użycie latarki.
Skąd się biorą pluskwy? W obecnych czasach wcale nie tak trudno jest sprowadzić do domu pluskwy. Te niewielkie pasożyty zewnętrzne o płaskiej budowie ciała mieszczą się w wielu maleńkich otworach i zakamarkach. Przenoszą się z miejsca na miejsce wraz z podróżującymi ludźmi i przedmiotami. Występują w wielu obiektach noclegowych, dlatego osoby, które często w nich przebywają, są bardziej narażone na przeniesienie pluskiew do własnego domu lub innych miejsc. Pluskwy domowe z łatwością mogą dostać się do walizki, kosmetyczki czy ubrań i dalej podróżować z nowym właścicielem, który nie jest świadomy ich obecności.
Specyficzny zapach pluskwy O obecności pluskiew świadczy też specyficzny, stęchły, lekko słodki zapach. Zazwyczaj pojawia się one jednak dopiero wtedy, gdy ilość pluskiew w domu jest bardzo duża. Przy niewielkiej ilości gniazd pasożytów, ich zapach raczej nie jest wyczuwalny.
Jak wygląda pluskwa? Dorosła pluskwa domowa ma zabarwienie brązowe lub brązowo-czerwone. Jest płaska i owalna. Spłaszczony odwłok pokryty jest licznymi, złotymi włoskami. Osiąga długość 4-5 mm. Kiedy pożywi się krwią, zauważalnie zwiększa swój rozmiar i przebiera ciemno-czerwony kolor. Samice pluskwy w sprzyjających warunkach (dostęp do pożywienia, odpowiednia temperatura i wilgotność) może składać 2-3 jaja dziennie. Jaja pluskwy są białe i mają gruszkowaty kształt. Z jaja wykluwają się nimfy, które przechodzą przez 5 stadiów rozwojowych. Aby mogły się przeobrazić w kolejne stadium, muszą się posilić. Młode nimfy mają znacznie jaśniejsze zabarwienie niż dorosłe insekty i krócej są w stanie przeżyć bez pożywienia. Czas potrzebny do rozwoju dorosłej pluskwy z jaja wynosi ok. 30-40 dni. Pluskwa domowa żywi się krwią raz na kilka dni.
Jak wyglądają pluskwy? Są to niewielkie owady o długości 4-5 mm, które nie posiadają skrzydeł i nie potrafią skakać. Są jednak w stanie przemieścić się na kilkanaście metrów w poszukiwaniu pożywienia. Samice pluskwy, w sprzyjających warunkach, składają 2-3 jaja dziennie.
Jakie owady są podobne do pluskwy? Jednymi z owadów, które można pomylić z pluskwami, są pchły. Pchła również jest pasożytem zewnętrznym. Ma brunatne zabarwienie i jest nieco krótsza od pluskwy. Jest owadem bezskrzydłym. Pchły , w przeciwieństwie do pluskiew, potrafią skakać. Ukłucia pcheł są bardzo swędzące. Pchła gryzie zazwyczaj dolne części ciała - okolice kostek i stóp. Czasami, pluskwy domowe mylone są z karaluchami. Karaluchy również mają dość płaskie ciało o ciemnym zabarwieniu, lecz ich długość jest znacznie większa niż długość pluskiew. Poza tym, karaluchy znacznie szybciej się poruszają.
Ugryzienie pluskwy - jak wygląda, charakterystyka Ukąszenie pluskwy nie jest bolesne, ponieważ pasożyt ten wstrzykuje w momencie ugryzienia substancje znieczulające i przeciwkrzepliwe. Ugryzienia pluskiew nie wybudzają więc osoby, która staje się żywicielem, ze snu. O pogryzieniu mogą jednak świadczyć dość charakterystyczne ślady, które pojawiają się najczęściej następnego dnia lub kilka dni później. Ślady ugryzień często mają układ linijny. Widać więc kilka śladów po ugryzieniu umiejscowionych w jednej linii (czasem w trójkącie), w niedalekiej odległości od siebie. Zdarza się też, że mają one bardziej chaotyczne ułożenie i tworzą niewielkie skupiska.
Ślady po
ugryzieniu pluskwy mają różny charakter. U części osób, widoczne są one w postaci niewielkich grudek przypominających pokrzywkę. U innych, ugryzienia pluskiew prowadzą do wystąpienia bolesnej, swędzącej wysypki, a nawet pęcherzy krwotocznych.
Objawy - pluskwy
żywią się krwią w godzinach nocnych. Ciepłota ciała człowieka oraz wydzielany podczas oddychania dwutlenek węgla przyciąga insekty. Po przebudzeniu można zauważyć na skórze kilka niewielkich śladów po ugryzieniu.
Z czym można pomylić ugryzienie pluskwy? Objawy ugryzienia pluskwy domowej różnią się od symptomów występujących po ukąszeniu przez inne owady, choć różnice te nie zawsze są łatwo zauważalne. Ugryzienie komara jest bolesne i zazwyczaj bardzo swędzące. Samo ugryzienie pluskwy nie boli, ale ból i swędzenie może pojawić się później (w zależności od indywidualnej reakcji organizmu). Pluskwy gryzą często w jednej linii. W przypadku komarów, ukłucia mogą być mocno rozproszone na skórze. Dodatkowo uporczywy świąd po ugryzieniu komara utrzymuje się najczęściej krócej niż po ugryzieniu pluskwy.
Po ugryzieniu pchły pojawiają się niewielkie guzki, w których w centralnej części widoczna jest czerwona kropka. Różnicą między ugryzieniem pcheł i pluskiew jest często obszar ciała - pchły zazwyczaj wybierają okolice kostek i łydek, a
pluskwy domowe wgryzają się w skórę w obrębie twarzy, szyi, ramion i innych, odkrytych w czasie snu części ciała.
Objawy ugryzienia pluskiew wyglądają dość charakterystycznie - kilka zmian ułożonych w jednej linii. Mogą być to czerwone guzki lub grudki przypominające pokrzywkę. Czasami towarzyszy im świąd.
Ugryzienie pluskwy – czy jest groźne? Widoczne na skórze ugryzienie pluskwy najczęściej nie jest groźne. Miejsce po ukąszeniu może być swędzące i powodować ból. Jeśli pacjent będzie je drapał, istnieje ryzyko rozwoju zakażenia bakteryjnego. Obecność pluskiew może też powodować zaburzenia snu oraz silny lęk przed ponownym ugryzieniem. Duża liczba insektów w domu może negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne. Część osób odczuwa duże obrzydzenie w stosunku do tych pasożytów. Możliwość ugryzienia pluskwy powoduje u nich uczucie bezradności oraz silny lęk.
Reakcja anafilaktyczna po
ukąszeniu pluskwy zdarza się bardzo rzadko. W krótkim czasie po ugryzieniu dochodzi do intensywnego świądu, zaczerwienienia i obrzęku skóry. Mogą pojawić się też inne objawy, takie jak bóle brzucha, wymioty, zawroty głowy, osłabienie i problemy z oddychaniem. Ryzyko pełnoobjawowego wstrząsu anafilaktycznego po ugryzieniu pluskwy jest jednak bardzo niskie.
Czy pluskwy przenoszą choroby? Czy pluskwy mogą przenosić groźne choroby? W przypadku owadów, które odżywiają się krwią, zawsze bierze się pod uwagę ryzyko przenoszenia przez nie chorobotwórczych drobnoustrojów. W teorii istnieje niebezpieczeństwo, że pluskwy mogą zarazić człowieka wirusem zapalenia wątroby typu B. Nie ma jednak obecnie dowodów na to, że owady te rzeczywiście mają swój udział w przenoszeniu tej lub innej choroby.
Ugryzienie pluskwy – leczenie. Kiedy do lekarza? Jeśli pacjent wie, jak wygląda ugryzienie pluskwy, może samodzielnie je rozpoznać. Wiele osób szuka jednak pomocy, zauważając na skórze liczne zmiany wzbudzające niepokój. Jeśli nie podejrzewamy w domu pluskiew, a na skórze pojawiły się zmiany, których wcześniej nie było i trudno jest nam znaleźć ich przyczynę, warto udać się do lekarza. Oglądając wykwity i przeprowadzając wywiad z pacjentem, oceni on czy mogą być to objawy po ugryzieniu pluskiew. Do lekarza warto udać się także wtedy, gdy zmian skórnych jest dużo, powodują silny świąd lub ból, a stosowanie preparatów bez recepty nie przynosi wystarczających efektów. Podejrzewając reakcję anafilaktyczną po ugryzieniu przez pluskwę, należy bezzwłocznie wezwać pomoc.
Jak leczyć ugryzienie pluskwy? Zazwyczaj wystarczą
preparaty antyhistaminowe lub miejscowe glikokortykosteroidy. Leki przeciwhistaminowe mają postać preparatów miejscowych (np. żel Fenistil, Foxill, Allefin) i doustnych (np. Allegra, Hitaxa Fast, Clatra Allergy). Jeśli zmian jest niewiele i towarzyszy im lekkie swędzenie, wystarczające może być zastosowanie żelu. Leki doustne dobrze sprawdzają się natomiast w sytuacjach, w których swędzących zmian jest dużo lub świąd jest mocno nasilony. Oprócz leków przeciwalergicznych można też sięgnąć po wspomniane glikokortykosteroidy miejscowe. Bez recepty dostępne są m.in. maść Hydrocort i krem Maxicortan. Działają one przeciwzapalenie i przeciwświądowo. Więcej informacji o tym, jak zmniejszyć objawy po ugryzieniu owadów, można znaleźć w artykule:
Jak łagodzić ukąszenia owadów? Domowe sposoby na pluskwy Owady przypominające pestkę jabłka można starać się zwalczyć domowymi sposobami. Pranie ubrań i przedmiotów w wysokiej temperaturze (jeśli jest to możliwe) pozwala zabić pasożyty. Częste odkurzanie może pomóc pozbyć się jaj. Zainfekowany materac wymaga dokładnego czyszczenia. Jeśli nie ma takiej możliwości, konieczne może być kupno nowego. Można spotkać się też ze stosowaniem olejków eterycznych, których zapach zniechęca owady oraz sody oczyszczonej. Ich skuteczność w zwalczaniu pluskiew jest jednak wątpliwa. Poleganie jedynie na takich naturalnych metodach raczej nie sprawi, że pozbędziemy się insektów na dobre.
Pluskwy domowe to kłopotliwe insekty, które w ciągu ostatnich lat łatwo przemieszczają się (z ludźmi i przedmiotami) nawet między bardzo odległymi miejscami świata. Spotkać je można obecnie nie tylko w budynkach o niskim standardzie higienicznym, ale również miejscach pracy, hostelach i hotelach. Częste podróże i korzystanie z obiektów noclegowych sprzyja przenoszeniu insektów do własnego domu lub innych miejsc. Ugryzienia pluskwy dotyczyć więc mogą każdego - bez względu na status społeczny czy materialny. Jedyne czego potrzebują pluskwy jest krew żywiciela. A i bez niej, dorosłe, dojrzałe pasożyty są w stanie przeżyć nawet kilkadziesiąt dni.
Bibliografia:
Ennis A.C., Pearson-Shaver A.L. Bedbug Bites. [Updated 2023 Jul 31]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan, available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538128/ Wieczorek A., Szepietowski J., Łoza K., Bizoń A. i inni. Bed bug bites mimicking bullous pemphigoid: a report of two cases. Przegl Dermatol 2016, 103, 281-284, doi: 10.5114/dr.2016.61775 Davis R.F., Johnston G.A., Sladden M.J. Rozpoznawanie i leczenie chorób powszechnie występujących u osób podróżujących, wywołanych przez pasożyty zewnętrzne. Dermatologia po Dyplomie 2010, 1 (2), 33-41 Folster-Holst R., Hamm M. Dermatozy pasożytnicze wieku dziecięcego. Dermatologia po Dyplomie 2010, 1 (4), 64-73 Dzilińska K., Ruszkowska L., Kisiel K., Olechowska M. Pokąsania przez pluskwy - czy nadal aktualny problem? Pediatria po Dyplomie 2014, 05
