Kurzajki, inaczej brodawki, to nieestetyczne zmiany skórne, które najczęściej pojawiają się na stopach i dłoniach. Jak dochodzi do ich powstawania? Jak usunąć brodawki, kiedy się pojawią? Jakie domowe sposoby na kurzajki są najlepsze? Radzi ekspert allecco.pl.
Spis treści:
- Kurzajki – co to jest? Jak wyglądają?
- Kurzajki – przyczyny powstawania
- Rodzaje kurzajek / brodawek
- Metody na kurzajki z apteki
- Domowe sposoby na kurzajki
- Leczenie kurzajek – kiedy do lekarza?
- Kurzajki – jak im zapobiegać?
Kurzajki – co to jest? Jak wyglądają?
Kurzajki to powszechnie występujące łagodne zmiany chorobowe, które pojawiają się na skórze i błonach śluzowych. Jest to infekcja wirusowa, powodowana przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV - human papillomavirus). Jak dotąd, udało się zidentyfikować ponad 100 typów wirusa HPV. Inna nazwa kurzajek to brodawki. Są dość zaraźliwe. Przenoszą się zarówno przez kontakt bezpośredni, jak i pośredni. Kurzajki występują u osób w różnym wieku. Szczególnie często pojawiają się u dzieci i nastolatków. U większości ludzi przynajmniej raz w życiu rozwinie się kurzajka. Choć większość tego typu zmian jest bezbolesna, niektóre brodawki mogą powodować silny ból przy chodzeniu. Dla wielu pacjentów, kurzajki są nie tylko dokuczliwe, ale również nieestetyczne. Mogą stanowić istotny defekt kosmetyczny, szczególnie, jeśli rozwinęły się na dłoni lub innej odsłoniętej części ciała.
Kurzajka ma postać płaskiej lub nieco odstającej od skóry grudki. Jej kształt jest nieregularny, a powierzchnia nierówna. Boki brodawek są wyraźnie odgraniczone od otoczenia. Kurzajki są twarde i mają skłonność do rogowacenia. Ich kolor jest zbliżony do odcienia skóry. W przypadku niektórych brodawek można zauważyć na ich powierzchni niewielką czarną lub brązową kropkę, która powstaje w wyniku zamknięcia naczynia krwionośnego przez skrzeplinę. Brodawki pojawiają się pojedynczo lub w większych grupach, skupionych zwykle wokół brodawki pierwotnej. Czasem występują w okolicy wałów paznokciowych lub pod paznokciami i właśnie ta postać jest najbardziej bolesna.
Kurzajki – przyczyny powstawania
Wirus HPV, który odpowiada za pojawienie się kurzajek, bez trudu przenosi się poprzez bezpośredni kontakt - z człowieka na człowieka, ze zwierząt na człowieka lub odwrotnie. Częste jest również tzw. samozakażenie, czyli rozsianie infekcji u tej samej osoby. Innym sposobem, w jaki dochodzi do rozprzestrzeniania się wirusa brodawczaka ludzkiego HPV, jest dotknięcie powierzchni, na której znajduje się ten patogen. Sam kontakt z wirusem HPV nie jest jednoznaczny z pojawieniem się brodawki. Duża znaczenie ma tutaj prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Kurzajki znacznie częściej rozwijają się u osób z obniżoną odpornością. Z tego też powodu, rzadziej występują u dorosłych, zdrowych osób, a częściej u dzieci. Z drugiej strony, u dzieci częściej niż u dorosłych kurzajki znikają same, bez leczenia. Brodawki pojawiają się u osób korzystających ze wspólnych szatni lub pryszniców, np. na basenie. Wirus HPV łatwiej przenosi się wśród członków rodziny. Większe ryzyko pojawienia się zmian skórnych po kontakcie z wirusem występuje też u pacjentów, z atopowym zapaleniem skóry lub przyjmujących leki immunosupresyjne, których celem jest wyciszenie układu odpornościowego (stosowanie takiej metody leczenia jest potrzebne m.in. w celu zapobiegania odrzuceniu przeszczepu).
Rodzaje kurzajek / brodawek
Główne rodzaje brodawek to:
- brodawki podeszwowe,
- brodawki zwykłe,
- brodawki płaskie młodocianych,
- brodawki narządów płciowych, określane również jako kłykciny kończyste.
Jednym z najczęściej występujących rodzajów brodawek są brodawki zwykłe. Mają one postać niewielkich lub bardzo obszernych zmian o chropowatej powierzchni. Ich typową lokalizacją jest grzbiet dłoni, okolica paznokci, skóra wokół szyi i stopa. Częstym rodzajem kurzajek są też brodawki podeszwowe. Są to powszechne brodawki stóp, które są dość płaskie i bardzo zakaźne. Mogą mieć różne rozmiary. Niektóre tego typu zmiany wnikają głęboko w skórę i powodują silny ból przy chodzeniu. Brodawki płaskie młodocianych mają często zaledwie kilka milimetrów średnicy. Ich zabarwienie jest zwykle lekko brązowe. Lokalizują się na twarzy, głównie w obrębie czoła i policzków. Ten rodzaj kurzajek może pojawić się też na dłoni i przedramieniu. Niewielkie rozmiary mają też kłykciny kończyste. Wirus HPV przenosi się w tym przypadku poprzez kontakty seksualne. Kłykciny mają płaską lub postrzępioną powierzchnię. Pojawiają się na narządach płciowych. Jest to rodzaj kurzajek, który bez odpowiedniego leczenia może przekształcić się w zmiany nowotworowe.
Metody na kurzajki z apteki
Samodzielne leczenie brodawek polega na zastosowaniu takich substancji jak kwas salicylowy, kwas mlekowy, fluorouracyl, kwas trójchlorooctowy i kwas monochlorooctowy. Popularna jest też krioterapia z wykorzystaniem ciekłego azotu. Spośród tych metod, największą skuteczność wykazują preparaty z kwasem salicylowym i krioterapia. Preparaty z kwasami, wykorzystywane w walce z kurzajkami to np. Brodacid i Duofilm. Kwas salicylowy złuszcza i zmiękcza zrogowaciałą powierzchnię brodawki. Dzięki temu, zmiana jest łatwiejsza do usunięcia. W lekach tych znajduje się też kwas mlekowy, który hamuje intensywny proces rogowacenia się powierzchni brodawek. Usuwanie kurzajek z wykorzystaniem tych preparatów trwa najczęściej kilka tygodni. Zależy to chociażby od indywidualnych cech organizmu, rodzaju zmiany i jej wielkości. Brodacid to płyn na skórę, który należy stosować systematycznie dwa razy dziennie. Duofilm trzeba nakładać na brodawkę tylko raz dziennie. Oba preparaty na kurzajkę można stosować u dzieci powyżej 2. roku życia.
Decydując się na któryś z powyższych produktów, należy pamiętać o dokładnym przygotowaniu skóry przed ich użyciem. Zanim nałożymy na kurzajkę płyn, powinniśmy ją porządnie namoczyć, a następnie osuszyć i delikatnie zetrzeć jej powierzchnię. Wpłynie to korzystnie na stopień wchłaniania składników aktywnych w brodawkę. Ważne jest też zabezpieczenie zdrowej skóry wokół zmiany za pomocą kremu lub maści, np. wazeliny lub lanoliny. Ochroni ją to przed żrącym działaniem kwasów i ich wchłanianiem. Można sięgnąć także po plastry z kwasem salicylowym (np. Salvequick Med Wart Plaster), które należy codziennie zmieniać.
Inny preparat na kurzajki, znany jeszcze naszym babciom, to Lapis – Diabelski kamyk. Jest to sztyft z azotanem srebra. Podczas jego używania należy ściśle stosować się do zaleceń z ulotki. Do usuwania kurzajek może wykorzystać również płyn Vericaust. Jego zaletą jest wygodne stosowanie - raz w tygodniu. Zaleca się go używać do usuwania zmian m.in. na stopie, dłoni lub przy paznokciach.
Leczenie kurzajek można przeprowadzić z wykorzystaniem innej metody - krioterapii. Brodawkę umieszcza się w aplikatorze z płynem zamrażającym i przytrzymuje kilka sekund. Po niespełna dwóch tygodniach kurzajka powinna odpaść. Czasem konieczne jest powtórzenie zabiegu. Dla lepszych efektów, warto kilka dni przed zamrożeniem „przygotowywać” brodawkę do tego zabiegu, przez jej delikatne piłowanie i zmiękczanie kwasami. Krioterapia przeznaczona jest do usuwania kurzajek, które umiejscowione są na stopie lub dłoni. Metodę tą można wykorzystać również u dzieci powyżej 4-ego roku życia. Preparaty do wymrażania to m.in. Wartix i Undofen Krioterapia. Są one wygodne w stosowaniu i dość bezpieczne.
Domowe sposoby na kurzajki
Wiele osób, zastanawiając się jak usunąć kurzajkę, szuka domowych sposobów, które mogą im w tym pomóc. Najbardziej popularne jest wykorzystanie w tym celu rośliny - glistnika jaskółcze ziele. Jest on bardzo popularny w naszym kraju i bez problemu można dostrzec jego żółtozielone kwiaty przy drogach, lasach lub w zaroślach. W jaki sposób użyć glistnika jaskółcze ziele na kurzajki? W tradycyjnym zastosowaniu wykorzystuje się sok tej rośliny. Wystarczy przełamać łodygę i po pojawieniu się soku przyłożyć ją do kurzajki. Taki zabieg najlepiej jest wykonywać kilka razy dziennie, starając się ochronić zdrową skórę przed działaniem soku. Zawarte w glistniku związki aktywne w większych stężeniach wykazują działanie toksyczne. Z tego powodu, bezpieczniej jest korzystać z glistnika w przypadku kurzajek na stopie lub dłoniach. Ryzykowne jest użycie soku z glistnika na twarz lub inne miejsca, w których skóra jest cieńsza i bardziej podatna na podrażnienia. Uważa się jednak, że leczenie brodawek przy pomocy glistnika jest mniej skuteczne w stosunku do metod farmakologicznych - kwasu salicylowego i krioterapii.
Naturalnym sposobem na pozbycie się zmian wywołanych przez wirusa HPV jest aplikowanie olejku z drzewa herbacianego, olejku z oregano lub olejku z trawy cytrynowej. Skuteczność tych substancji jest jednak wątpliwa.
Leczenie kurzajek – kiedy do lekarza?
Zanim przystąpimy do usuwania kurzajek, należy upewnić się co tego, że powstała zmiana rzeczywiście jest brodawką. W razie wątpliwości, najlepiej jest udać się do dermatologa. Wygląd kurzajki może być zbliżony do brodawki łojotokowej, liszaja płaskiego, mięczaka zakaźnego i innych zmian skórnych. Specjalista może bezpiecznie usunąć zmiany, szczególnie jeśli kurzajka pojawiła się na twarzy lub w okolicy narządów płciowych. Samemu nie należy też usuwać brodawek, jeśli są one uszkodzone, krwawią, mają zaczerwienione krawędzie lub wyrastają z nich włosy. Jeśli zmian jest wiele, również warto udać się do dermatologa. Lekarz usuwa brodawki zazwyczaj poprzez wymrażanie, z użyciem lasera lub przeprowadzając elektrokoagulację. Leczenie kurzajek u dzieci do 2-ego roku życia, kobiet w ciąży i karmiących piersią powinno być również przeprowadzane pod okiem specjalisty. Usuwanie brodawek w gabinecie lekarskim zaleca się też diabetykom i osobom, zmagającym się z zaburzeniami krążenia. Do lekarza należy zgłosić się także wówczas, gdy mimo stosowanego leczenia z użyciem preparatów bez recepty, kurzajka nie znika.
Kurzajki – jak im zapobiegać?
Dzięki odpowiednim działaniom można zapobiegać przenoszeniu wirusa brodawczaka ludzkiego na kolejne osoby, a także zmniejszyć ryzyko samozakażenia. Zaleca się:
- stosowanie obuwia ochronnego podczas korzystania z basenu lub wspólnej szatni,
- korzystanie jedynie z własnego ręcznika, butów i skarpetek,
- niedotykanie powstałych brodawek, a podczas korzystania np. z basenu, można zakleić zmianę na stopie lub dłoni plastrem,
- natychmiastowe umycie rąk po przypadkowym dotknięciu brodawki,
- utrzymywanie suchych stóp.
Uważa się, że nawet co 10-ta osoba może być zarażona wirusem HPV. Nie zawsze więc uda się uniknąć infekcji. Co więcej, czasem może upłynąć nawet kilka tygodni od zakażenia zanim pojawi się kurzajka. Trudno więc z całą pewnością określić, kiedy doszło do przeniesienia wirusa.
Kurzajka na stopie, dłoniach lub twarzy występuje przede wszystkim u dzieci i nastolatków, choć nie jest obca również osobom dorosłym. Nie zawsze wymaga leczenia. Zmiana ta w większości przypadków znika samoistnie w przeciągu kilku - kilkunastu miesięcy. Ze względu na ten dość długi czas, a także dyskomfort odczuwany przez pacjenta, wielu chorych decyduje się na samodzielne usunięcie brodawek. Dostępne leki bez recepty i wyroby medyczne pomagają pozbyć się zmiany w ciągu kilku tygodni. Kurzajki mają niestety skłonność do nawracania. Warto więc pamiętać o profilaktyce i sposobach zapobiegania zarażeniu.
Bibliografia:
- Al Aboud A.M., Nigam P.K., Wart, in: StatPearls, StatsPearls Publishing, 2021, available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK431047/
- Kwok C.S., Gibbs S., Bennett C., Holland R., Abbott R., Topical treatments for cutaneous warts, Cochrane Database Syst Rev, 2012 Sep 12, 2012(9), CD001781, doi: 10.1002/14651858.CD001781.pub3
