Inozytol zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę, pomaga obniżyć stężenie glukozy, triglicerydów i cholesterolu całkowitego. Jakie inne właściwości posiada ten związek? Czy organizm człowieka potrafi samodzielnie go syntetyzować? Kiedy warto rozważyć suplementację inozytolu?
Spis treści:
- Inozytol - co to jest?
- Inozytol - działanie
- Witamina B8 - właściwości. Kiedy warto brać inozytol?
- Inozytol a tarczyca
- Witamina B8 a zespół policystycznych jajników (PCOS)
- Inozytol na płodność
- Inozytol na zaburzenia miesiączkowania
- Inozytol a insulinooporność
- Inozytol na układ nerwowy
- Inozytol – ile dziennie przyjmować? Dawkowanie inozytolu
- Preparaty z inozytolem - jak wybrać?
- Jak bezpiecznie stosować inozytol?
- Przedawkowanie inozytolu
- Inozytol - przeciwwskazania i skutki uboczne
Inozytol - co to jest?
Inozytol należy do grupy alkoholi cukrowych. Dawniej zaliczany był do witamin z grupy B. Obecnie jednak wiemy, że związek ten, w przeciwieństwie do innych witamin z tej grupy, może być syntetyzowany w organizmie człowieka. Z tego powodu, określanie inozytolu jak jednej z witamin z grupy B przestało być aktualne. Substancja ta wytwarzana jest w nerkach, mózgu, a także w jądrach. Do procesu jej syntezy potrzebna jest glukoza. Źródłem inozytolu (choć mniejszym) jest również dieta. W czym występuje inozytol? Znajdziemy go w roślinach strączkowych oraz wielu innych produktach spożywczych, takich jak produkty pełnoziarniste, otręby, orzechy (np. orzechy włoskie, migdały, orzechy brazylijskie), a także owoce cytrusowe. Ciekawostką może być fakt, że choć inozytol obecny jest w owocach cytrusowych, nie znajdziemy go w cytrynie.
Inozytol występuje pod postacią 9 izomerów. Największe znaczenie ma dla nas mio-inozytol i chiro-inozytol. Mio-inozytol znajduje się głównie w tkankach, które mają większe zapotrzebowanie na glukozę - w sercu, mózgu, jajnikach. D-chiro-inozytol obecny jest natomiast w tkankach, które glukozę magazynują - w wątrobie i mięśniach.
Inozytol - działanie
Właściwości - inozytol jest składnikiem błon komórkowych. Bierze udział w przekaźnictwie sygnałów między komórkami. Odgrywa ważną rolę w regulacji pracy układu nerwowego. Wpływa też na gospodarkę węglowodanową i tłuszczową. Ma swój udział w procesie wzrostu komórek. Inozytolowi przypisuje się też właściwości przeciwzapalne, wpływ na dobre samopoczucie, obniżenie poziomu trójglicerydów, a nawet pracę tarczycy.
Funkcje - inozytol jest składnikiem płynów ustrojowych i błon komórkowych. Jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Zwiększa wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Pomaga unormować poziom glukozy w naszym organizmie.
Witamina B8 - właściwości. Kiedy warto brać inozytol?
Ze względu na fakt, iż inozytol bierze udział w licznych procesach zachodzących w organizmie, uważa się, że może on być cennym wsparciem leczenia wielu różnorodnych schorzeń i zaburzeń (np. zaburzenia metaboliczne, zaburzenia lękowe, bezsenność, zaburzenia miesiączkowania). Jak dotąd, skuteczność inozytolu została potwierdzona jedynie w części z nich.
Inozytol a tarczyca
Inozytol wpływa na działanie hormonów tarczycy, tym samym regulując pracę tego gruczołu. Przeprowadzane były (niewielkie) badania, w których pacjenci z autoimmunologicznymi chorobami tarczycy (np. chorobą Hashimoto) lub subkliniczną niedoczynnością tarczycy przyjmowali mio-inozytol oraz selen. Zauważono u nich unormowanie stężeń hormonów tarczycy, a także zmniejszenie odczuwanych w związku z zaburzeniem pracy tarczycy objawów oraz poprawę jakości życia. Potrzebne są jednak dalsze badania, przeprowadzone z udziałem większej ilości pacjentów, aby jednoznacznie określić skuteczność inozytolu w leczeniu chorób tarczycy i wyodrębnić grupy pacjentów, u których suplementacja tej substancji może być zasadna.
Witamina B8 a zespół policystycznych jajników (PCOS)
Potwierdzono skuteczność suplementacji inozytolu u pacjentek, zmagających się z PCOS - zespołem policystycznych jajników. Związek ten zwiększa wrażliwość receptorów na insulinę, zmniejszając poziom glukozy i insuliny we krwi. Oprócz zmniejszenia hiperinsulinemii inozytol pomaga też obniżyć poziom lipidów - cholesterolu całkowitego oraz triglicerydów. Redukuje także stężenie męskich hormonów płciowych - androgenów, których podwyższony poziom obserwuje się u kobiet z PCOS. Wykorzystanie inozytolu w leczeniu zespołu policystycznych jajników pomaga przywrócić regularność cykli menstruacyjnych i zwiększa częstotliwość owulacji. O PCOS przeczytać można w artykule: PCOS - zespół policystycznych jajników. Objawy i leczenie.
Inozytol na płodność
Pozytywne oddziaływanie inozytolu na płodność obserwuje się głównie u pacjentek cierpiących na PCOS. Wyrównanie poziomu hormonów, unormowanie gospodarki węglowodanowej oraz wzrost częstości owulacji zwiększa szanse na zajście w ciążę. Suplementację preparatu na płodność z inozytolem warto więc rozważyć u kobiet w wieku rozrodczym, zmagających się z PCOS, które starają się o potomstwo. Na płodność istotny wpływ ma również styl życia, o czym pisaliśmy w artykule: Planowanie ciąży - najważniejsze informacje i porady.
Inozytol na odchudzanie
Obserwuje się również pozytywne efekty stosowania inozytolu przez osoby zmagające się z nadwagą lub otyłością. Związek ten wpływa korzystnie na profil lipidowy, obniżając poziom cholesterolu całkowitego oraz triglicerydów. Pomaga też zmniejszyć stężenie glukozy i insuliny. W przeprowadzonych badaniach obserwuje się spadek masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością, choć efekt ten jest bardziej wyraźny u kobiet z PCOS. Warto jednak zaznaczyć, że choć inozytol może być wykorzystywany we wspomaganiu terapii otyłości, to jego skuteczność przy tym wskazaniu nie jest na tyle duża, aby sama suplementacja mogła przynieść oczekiwane efekty. Bez wprowadzenia odpowiednich zmian w stylu życia, aktywności fizycznej, a jeśli trzeba to również farmakoterapii, sama suplementacja inozytolu nie wpłynie znacząco na masę ciała.
Inozytol na zaburzenia miesiączkowania
Jak zostało już wcześniej wspomniane, inozytol stosuje się również w celu przywrócenia regularności cykli menstruacyjnych. Związek ten warto więc rozważyć jako wspomaganie terapii zaburzeń miesiączkowania. Korzystne efekty obserwowano zarówno u pacjentek, które przyjmowały mio-inozytol, jak i tych, które suplementowały połączenie d-chiro-inozytolu z mio-inozytolem. O przyczynach zaburzeń miesiączkowania i metodach ich regulacji pisaliśmy w artykule: Zaburzenia miesiączkowania - jak uregulować cykl?
Inozytol a insulinooporność
Inozytol zwiększa wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Pomaga obniżyć wskaźnik HOMA. Może być więc cennym uzupełnieniem diety dla osób, zmagających się z insulinoopornością. Najważniejsze informacje o insulinooporności znaleźć można w artykule:Czym jest insulinooporność? Przyczyny, objawy i leczenie.
Inozytol na układ nerwowy
Organizm człowieka posiada zdolność do samodzielnej syntezy inozytolu. Jednym z miejsc, w których wytwarzany jest inozytol, jest mózg. Uważa się, że jego niedobór w ludzkim organizmie może negatywnie wpływać na pracę układu nerwowego. U osób z cukrzycą, niedostateczny poziom inozytolu może zwiększać ryzyko uszkodzenia nerwów i wystąpienia neuropatii cukrzycowej.
Inozytol prawdopodobnie zmniejsza też objawy lęku napadowego. Może być więc wartościowym uzupełnieniem diety u pacjentów, którzy zmagają się z napadami paniki.
Inozytol – ile dziennie przyjmować? Dawkowanie inozytolu
W badaniach dotyczących efektywności inozytolu przy wymienionych wyżej zaburzeniach, najczęściej stosowano dawki od kilkuset miligramów do kilku gramów na dobę. Przy zespole policystycznych jajników, korzystne efekty suplementacji obserwowano już przy dawkach 2-4 g mio-inozytolu na dobę. Decydując się na konkretny preparat z inozytolem, warto stosować się do dawkowania, zaleconego przez producenta lub skonsultować się z lekarzem, który pomoże dobrać właściwą dla danego pacjenta dawkę inozytolu.
Preparaty z inozytolem - jak wybrać?
Inozytol dostępny jest w postaci suplementów diety. Oto kilka aspektów, które warto wziąć pod uwagę, wybierając konkretny produkt:
- zawartość inozytolu w zalecanej porcji dziennej - suplementy diety znacząco różnią się zawartością tego związku. Dostępne są preparaty, w których ilość inozytolu jest niewielka, jak również takie, w których znajduje się ilość zbliżona do tej, która była suplementowana w badaniach klinicznych. Przykładowymi preparatami, które w zalecanej porcji dziennej mają 2000 mg inozytolu są InsuResin i Inofem,
- postać suplementu - inozytol dostępny jest w postaci kapsułek (np. Miovelia PCOS), tabletek, (np. Ovarin) saszetek (np. Inofem), a także preparatów łączonych (np. InsuResin), w których znajdują się zarówno kapsułki, jak i saszetki,
- obecność dodatkowych składników - w wielu preparatach z inozytolem występują też inne substancje, które wykazują korzystny wpływ na organizm. Wspomniany Inofem zawiera kwas foliowy. MioHashin ma natomiast adaptogeny, substancje antyoksydacyjne oraz selen, wspomagający prawidłowe funkcjonowanie tarczycy. W tabletkach Ovarin znajdziemy witaminy z grupy B, które są potrzebne do efektywnej pracy układu nerwowego,
- renoma producenta - chcąc wybrać suplement diety wysokiej jakości, warto zwrócić uwagę również na producenta. Decydując się na preparat pochodzący od wiarygodnego producenta, możemy mieć przekonanie, że przyjmowany produkt rzeczywiście zawiera wymienione w składzie substancje w deklarowanych ilościach, a jego stosowanie jest bezpieczne.
Preparaty z inozytolem różnią się między sobą ilością tego związku, obecnością dodatkowych składników, postacią oraz producentem. Suplementacja powinna trwać od kilku do kilkunastu miesięcy, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta. Dokładny okres przyjmowania inozytolu warto skonsultować z lekarzem.
Jak bezpiecznie stosować inozytol?
Inozytol pełni ważną funkcję w regulowaniu pracy organizmu. Wraz z wiekiem, zmniejsza się wytwarzanie tej substancji. Inne czynniki, które mogą zwiększać zapotrzebowanie na inozytol to zwiększone spożycie kofeiny, częste stosowanie antybiotyków, spożywanie produktów bogatych w cukry proste i sód, insulinooporność oraz cukrzyca typu 1 lub 2.
Preparaty z inozytolem najczęściej zaleca się przyjmować w trakcie posiłku. Długość suplementacji warto skonsultować z lekarzem. Najczęściej, okres ten wynosi od kilku do kilkunastu miesięcy, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta. Z uwagi na fakt, że inozytol wpływa na metabolizm glukozy i może obniżać poziom cukru we krwi, osoby przyjmujące leki przeciwcukrzycowe powinny częściej mierzyć glikemię, rozpoczynając suplementację inozytolu, aby sprawdzić reakcję organizmu na ten związek.
Przedawkowanie inozytolu
Inozytol jest na ogół dobrze tolerowany przez pacjentów. Za bezpieczne uważa się dawki do 18 g stosowane przez okres 3 miesięcy lub 4 g stosowane przez 12 miesięcy. Nie ma danych dotyczących objawów przedawkowania inozytolu. Warto pamiętać, że związek ten wytwarzany jest naturalnie w organizmie, a poza tym znajduje się też w produktach pełnoziarnistych i wielu innych produktach spożywczych.
Inozytol - przeciwwskazania i skutki uboczne
Inozytol może być przyjmowany również w okresie ciąży, choć większość producentów suplementów diety nie zaleca stosowania tych preparatów przez kobiety ciężarne. Nie oceniono bezpieczeństwa suplementowania inozytolu podczas laktacji. U kobiet karmiących piersią nie zaleca się więc przyjmowania preparatu z inozytolem. Ciekawostką może być jednak fakt, że w mleku matki znajduje się znacząca ilość inozytolu.
Stosowanie inozytolu w dawkach większych niż zalecane może powodować wystąpienie skutków ubocznych. Najczęściej są to łagodne zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, wzdęcia, bóle brzucha i biegunka. Czasami zgłaszano też ból głowy i zawroty głowy. Dolegliwości te pojawiają się częściej u osób przyjmujących inozytol w ilości co najmniej 12 g na dobę.
Inozytol wpływa korzystnie na organizm. Wspiera metabolizm glukozy i przemiany węglowodanów. Zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę i wywiera korzystny wpływ na profil lipidowy. Te cenne właściwości inozytolu powodują, że może stanowić on wartościowe uzupełnienie diety u pewnych grup pacjentów. Warto rozważyć jego suplementację przede wszystkim u osób zmagających się z insulinoopornością, zespołem policystycznych jajników oraz zespołem metabolicznym.
Bibliografia:
- Payer J., Jackuliak P., Kužma M., Džupon M., Vaňuga P. Supplementation with myo-inositol and Selenium improves the clinical conditions and biochemical features of women with or at risk for subclinical hypothyroidism. Front Endocrinol (Lausanne). 2022 Nov 16; 13: 1067029. doi: 10.3389/fendo.2022.1067029
- Benvenga S., Nordio M., Laganà A.S., Unfer V. The Role of Inositol in Thyroid Physiology and in Subclinical Hypothyroidism Management. Front Endocrinol (Lausanne). 2021 May 10; 12: 662582. doi: 10.3389/fendo.2021.662582
- Kachhawa G., Senthil Kumar K.V., Kulshrestha V., Khadgawat R., Mahey R., Bhatla N. Efficacy of myo-inositol and d-chiro-inositol combination on menstrual cycle regulation and improving insulin resistance in young women with polycystic ovary syndrome: A randomized open-label study. Int J Gynaecol Obstet. 2022 Aug;158 (2): 278-284. doi: 10.1002/ijgo.13971
- Jakimium A.J., Szamatowicz J. Rola niedoboru inozytolu w patofizjologii zaburzeń występujących w zespole policystycznych jajników. Ginekol Pol. 2014, 85, 54-57
- Oszukowski P., Jakimiuk A., Spaczyński M. i inni. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania preparatów zawierających myo-inozytol, przez pacjentki z zespołem policystycznych jajników (PCOS). Ginekol Pol. 2014, 85, 158-160
- Zarezadeh M., Dehghani A., Faghfouri A.H., Radkhah N., Naemi Kermanshahi M., Hamedi Kalajahi F., Mohammadzadeh Honarvar N., Ghoreishi Z., Ostadrahimi A., Ebrahimi Mamaghani M. Inositol supplementation and body mass index: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. Obes Sci Pract. 2021 Oct 22; 8 (3): 387-397. doi: 10.1002/osp4.569E
- López-Gambero A.J., Sanjuan C., Serrano-Castro P.J., Suárez J., Rodríguez de Fonseca F. The Biomedical Uses of Inositols: A Nutraceutical Approach to Metabolic Dysfunction in Aging and Neurodegenerative Diseases. Biomedicines. 2020 Aug 20; 8 (9): 295. doi: 10.3390/biomedicines8090295
- DiNicolantonio J.J., O'Keefe J. H. Myo-inositol for insulin resistance, metabolic syndrome, polycystic ovary syndrome and gestational diabetes. Open Heart. 2022 Mar; 9 (1): e001989. doi: 10.1136/openhrt-2022-001989
