Choć wydaje się, że to biegunka jest najczęstszym problemem przewodu pokarmowego u dzieci, to okazuje się, że bardzo kłopotliwe mogą być też zaparcia. Są one przyczyną niemal 25 procent wizyt dzieci u gastroenterologa. U wielu małych pacjentów problem z zaparciami będzie się również pojawiał - w życiu dorosłym.
Spis treści:
- Kiedy można stwierdzić zaparcie?
- Przyczyny zaparcia
- Dieta przy zaparciach
- Opróżnianie jelit
- Co należy zrobić przed rozpoczęciem leczenia?
Kiedy można stwierdzić zaparcie?
Żeby móc stwierdzić zaparcie, muszą być spełnione co najmniej dwa z poniższych kryteriów, a opisane objawy powinny pojawiać się co najmniej raz na tydzień, przez miesiąc, pod rząd:
- Mniej niż dwie defekacje (wypróżnienia) na tydzień;
- Co najmniej raz w tygodniu zabrudzona bielizna;
- Sytuacje sugerujące świadome wstrzymywanie wypróżnień lub przyjmowanie pozycji ciała sprzyjającej wstrzymywaniu;
- Bolesna defekacja lub stolce o twardej konsystencji;
- Stolce o dużej objętości;
- Obecność stolca dużej objętości w badaniu per rectum (czyli palcem przez odbyt);
- Stolce zatykające muszlę klozetową.
Brzmi to może na dość zawiłe, ale jeśli u dziecka zauważymy którykolwiek z tych objawów, to jest to sygnał, by przyjrzeć się bliżej problemowi. Jeśli czujemy się zaniepokojeni, to oczywiście zawsze należy wtedy skonsultować się ze specjalistą.
Dodatkowo szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na objawy alarmowe, takie jak: krew w stolcu, osłabienie, wymioty żółcią, gorączka. Wtedy bezwzględnie należy udać się do lekarza.
Przyczyny zaparcia
Przyczyny zaparcia są, niestety, w większości sytuacji nieznane. U około 90 proc. dzieci z zaparciami nie wiadomo, co je wywołało, więc mówimy wtedy o zaparciach czynnościowych. Te z kolei mogą być wywołane najróżniejszymi czynnikami: od niewystarczającego nawodnienia dziecka, przez strach przed bolesnymi wypróżnieniami, po stresujące sytuacje w szkole czy w domu. Wtedy staramy się wyeliminować czynnik wywołujący zaparcie, a także stosujemy leczenie objawowe, czyli mające na celu zmiękczenie stolca i ułatwienie dziecku wypróżnienia.
Dieta przy zaparciach
Najważniejsze jest zadbanie o środowisko dziecka i identyfikacja przyczyny, gdyż dopiero wyeliminowanie jej da realną szansę na pozbycie się problemu zaparć. Rolę wspomagającą może stanowić dieta – bogatoresztkowa, czyli z dużą ilością błonnika. Istotne jest także dbanie o odpowiednie nawodnienie dziecka, co niemalże zawsze jest dobrym pomysłem, gdyż wiele medycznych problemów można zakończyć tak prostym rozwiązaniem.
Opróżnianie jelit
Ważne jest też opróżnienie jelita. Można to osiągnąć używając czopków parafinowych, których zadaniem jest rozluźnienie mas kałowych i ułatwienie ich wydalenia. Dobrym rozwiązaniem są także wlewki fosforanowe (lewatywy) – początkowo codzienne, później co drugi dzień. Należy przy tym pamiętać o odpowiedniej higienie odbytu – mycie i natłuszczanie również ułatwi powrót do normalnego rytmu wypróżnień. Kiedy już opróżnimy jelito, warto włączyć leczenie podtrzymujące, żeby problem nie nawracał – w tym celu stosuje się doustnie laktulozę, makrogole lub płynną parafinę.
Co należy zrobić przed rozpoczęciem leczenia?
Zanim jednak zdecydujemy się na własną rękę leczyć uporczywe zaparcie, należy skonsultować się z lekarzem. Pomoże on w dobraniu odpowiedniego sposobu postępowania, a następnie przepisze bezpieczne i skuteczne dawki leków. Pamiętajmy, że każdy lek może wywołać działania niepożądane, więc nie powinniśmy sami decydować o tym, co i kiedy podamy dzieciom zwłaszcza, jeśli ma to być leczenie stałe, a nie jednorazowe!
Warto wiedzieć, że u 5 procent chorych udaje się znaleźć organiczny (czyli wywołany konkretną chorobą) powód występowania zaparć. Wówczas można usunąć tę przyczynę i ostatecznie rozprawić się z problemem. Za pozornie niewinnym zaparciem u danego dziecka może się jednak kryć poważna choroba wymagająca bardziej specjalistycznej diagnostyki i ukierunkowanego leczenia.
