Wszawica – potocznie nazywana chorobą włóczęgów, kojarzy się z biedą i ubóstwem, ale inwazja tym pasożytem może przytrafić się niezależnie od statusu społecznego. Bardzo szybko się rozprzestrzenia, więc nie wolno zwlekać z interwencją. Poniżej odpowiadamy na najbardziej nurtujące pytania dotyczące wszawicy.
Spis treści:
- Wszawica – co to za choroba?
- Jakie są przyczyny wszawicy?
- Dlaczego wszawica w szkołach stanowi tak duży problem?
- Jakie są objawy wszawicy?
- Jakie są dostępne sposoby leczenia wszawicy?
- Jak wybrać skuteczny preparat na wszawicę?
- Jak zapobiegać wszawicy?
- Wszawica – o czym warto pamiętać?
Wszawica – co to za choroba?
Wszawica głowowa to choroba pasożytnicza wywołana przez wesz ludzką, bytującą na owłosionej skórze głowy, żywiąca się krwią. Samica tego stawonoga osiąga długość do 3 mm i w ciągu miesiąca składa od 100 do 300 jaj, z których wykluwają się młode osobniki po około 3 tygodniach. Pasożyty są widoczne gołym okiem, mimo że upodabniają się do koloru włosów „gospodarza”. Wesz podczas przekłuwania skóry głowy, w celu pożywienia się krwią, wydziela toksyczne substancje, które działają drażniąco i powodują świąd. Nadmierne drapanie się przez dziecko może prowadzić do uszkodzenia struktury naskórka, wydzielania się płynu surowiczego i rozwoju bakterii.
Istnieje także druga odmiana tej choroby, a mianowicie wszawica łonowa, powodowana przez inny rodzaj pasożyta – wesz łonową. Bytuje ona w okolicy wzgórka łonowego, a do zarażenie może dojść jedynie w kontakcie bezpośrednim. Objawy to również świąd, ale także tzw. błękitne plamy w miejscu ukłucia.
Wszawica odzieżowa, wywołana przez wesz odzieżową, to kolejna odmiana tej choroby. Pasożyt ten jedynie rozmnaża się w ubraniach, czy w pościeli, natomiast właśnie poprzez kontakt z zainfekowanym materiałem może dojść do zarażenia człowieka.
Jakie są przyczyny wszawicy?
Wszy preferują bytowanie na każdym rodzaju głowy, nie ma tutaj znaczenia jej czystość, czy długość włosów. Do zakażenia może dojść przez kontakt pośredni, np. korzystanie ze wspólnych szczotek, grzebieni, szalików, nakryć głowy, pościeli. Wesz jest w stanie przepełznąć z jednej na drugą głowę, wspinając się po włosach, dlatego przy bliskim kontakcie bezpośrednim z innymi ludźmi może również dojść do zarażenia. Te czynniki sprawiają, że wszawica najszybciej rozprzestrzenia się w szkołach, przedszkolach i na koloniach, czyli tam gdzie występują duże skupiska dzieci. Choroba ta dotyczy bowiem małych pacjentów w wieku od 3, nawet do 15 lat.
Dlaczego wszawica w szkołach stanowi tak duży problem?
Jeszcze do niedawna higienistka w szkole miała obowiązek profilaktycznie przeglądać skórę głowy dzieciom i wyłapywać tego typu infekcje. Obecnie może zrobić to jedynie za zgodą rodziców, więc odchodzi się od tego typu praktyk. Zatem kiedy dziecko z wszawicą pojawi się w szkole czy w przedszkolu, to pasożyt ten może swobodnie, niezauważony przenosić się na głowę kolejnego „gospodarza”.
Jakie są objawy wszawicy?
Zdarza się, że rodzice bagatelizują wszawicę u dziecka, myląc ją ze zwykłym łupieżem. Zatem na jakie charakterystyczne objawy należy zwrócić uwagę w przypadku tej choroby?
- uporczywe swędzenie skóry głowy i intensywne drapanie jej przez dziecko, stanowiące odruch obronny,
- uczucie poruszania się czegoś po skórze głowy, ale także po włosach,
- możliwość zaobserwowania poruszających się wszy, ale także gnid, ich jaj, które mogą być przyklejone do nasady włosów,
- czerwone plamki po ugryzieniach na karku i na skórze za uszami,
- powiększone węzły chłonne na szyi.
Jakie są dostępne sposoby leczenia wszawicy?
Do problemu wszawicy należy podejść kompleksowo. Nie wystarczy jednie użyć preparatu zwalczającego pasożyty z głowy dziecka. Należy objąć leczeniem wszystkich członków rodziny i osoby z bliskiego otoczenia, które mogły mieć pośredni kontakt z dzieckiem lub jego rzeczami.
Przede wszystkim należy wyrzucić wszelkie ozdoby do włosów i grzebienie używane wcześniej przez naszą pociechę. Trzeba również wyprać w wysokiej temperaturze i wyprasować bieliznę malucha, pościel, koce, itp., ponieważ owady giną pod wpływem wilgoci i wysokiej temperatury. Na takie świeżo wyprane rzeczy można też użyć preparatu odstraszającego pasożyty i zapobiegającego ich ponownemu zagnieżdżeniu – Pipi Nitolic Prevent Plus Ochrona, który odstrasza owady dzięki kompozycji olejków eterycznych oraz zabija ewentualne pojedyncze jednostki, dzięki substancji blokującej układ oddechowy pasożyta – dimetikon. Ważne jest również dokładne wyczesywanie włosów i mechaniczne usuwanie wszy i gnid – ich form przetrwalnikowych. Głowa dziecka musi być regularnie sprawdzana, żeby jak najszybciej zareagować na ewentualny powrót pasożyta.
Jak wybrać skuteczny preparat na wszawicę?
Domowym sposobem na zwalczenie pasożyta jest płukanie głowy w 6% roztworze octu, a następnie dokładne wyczesanie włosów grzebieniem o grubych zębach. Nie mamy jednak udowodnionej skuteczności tej metody. Na rynku aptecznym znajduje się wiele preparatów, które zdecydowanie skuteczniej poradzą sobie z pasożytami. Na co zwrócić uwagę dobierając produkt – poniżej 3 grupy preparatów na wszawicę.
1. Preparaty o działaniu owadobójczym, porażające układ nerwowy pasożyta.
Tego typu środki zawierają zazwyczaj permetrynę, np. Sora Forte szampon przeciw wszawicy. Ze względu na mechanizm działania tej substancji, wszy mogą przyzwyczajać się do niej, co znacznie obniża skuteczność produktu. Natomiast zwracając uwagę na możliwą neurotoksyczność tego typu preparaty nie mogą być stosowane u dzieci poniżej 3 r.ż. . Kurację środkiem należy zdecydowanie powtórzyć po ok. 10 dniach.
2. Preparaty blokujące układ oddechowy pasożyta.
Przewagą tej grupy produktów jest na pewno to, że nie są neurotoksyczne i nie powodują oporności u wszy. Zaliczamy do nich, np. Hedrin roztwór przeciw wszawicy, zawierający dimetikon i cyklometikon, który może być stosowany u dzieci od 6 m.ż. i należy go pozostawić na głowie 8 godzin. Kurację powinno się powtórzyć po tygodniu w celu wyeliminowania wszystkich zarówno wszy, jak i gnid. Na rynku dostępne są również preparaty zawierające oprócz dimetikonu, także oleje mineralne, które mają za zadanie wysuszyć pasożyta – Paranit lotion. Dopuszczony do stosowania przez małych pacjentów od 2 r.ż. Druga grupa preparatów tego typu zawiera bicocidine i tak Parasidose szampon na wszy i gnidy może być stosowany przez dzieci od 3 m.ż., a także kobiety w ciąży i karmiące.
3. Preparaty zawierające wyciągi roślinne.
Tego typu produkty mają nieprzyjemny zapach i mogą drażnić skórę głowy. Przykładowo na bazie alkoholowego wyciągu z ziela piołunu, kwiatów wrotyczu i roztworu kwasu octowego mamy preparat Artemisol, który trzymamy na głowie ok. 3 godzin, a zabieg należy powtórzyć po 7 dniach.
Produkty na rynku aptecznym zwalczające wszawicę, występują w postaci szamponów, płynów i lotionów. Na który najlepiej się zdecydować? Na taki który ma bezpośredni, dłuższy kontakt ze skórą głowy. Dlatego szampon, szczególnie w przypadku dziewczynek, które mają dłuższe włosy będzie najmniej skuteczny.
W przypadku każdego produktu zabieg trzeba powtórzyć po ok. 7 - 10 dniach, dla pewności, że całkowicie pozbyliśmy się pasożyta. Zróbmy to nawet wtedy, kiedy producent podaje na opakowaniu, że preparat daje 100% skuteczności już przy pierwszym użyciu.
Jak zapobiegać wszawicy?
Wszawicy zdecydowanie lepiej zapobiegać niż ją leczyć, dlatego tak ważna w przypadku tej choroby jest profilaktyka. Dlatego jako rodzice musimy nauczyć nasze dzieci podstawowych zasad higieny do których zaliczymy:
- używanie wyłącznie osobistych przyborów higienicznych do pielęgnacji włosów,
- codzienne czesanie i szczotkowanie włosów,
- mycie włosów w miarę potrzeb (co najmniej raz w tygodniu),
- systematyczne sprawdzanie czystości włosów i skóry głowy,
- używanie szamponów i odżywek ułatwiających rozczesywanie.
Bardzo ważne jest, gdy tylko zaobserwujemy wszy u naszej pociechy, zawiadomienie od razu wychowawcy w szkole czy w przedszkolu. Natomiast w przypadku informacji z placówki o pojawiających się zakażeniach wśród dzieci, musimy obserwować skórę głowy naszej pociechy, i dopiero gdy znajdziemy wszy, wtedy stosujemy preparat, który będzie miał za zadanie zabić pasożyta.
Profilaktycznie, w celu zabezpieczenia przed potencjalną infekcją, możemy użyć produktu odstraszającego owady na bazie olejków eterycznych. Kiedy nie jesteśmy pewni, czy nasze dziecko zostało zainfekowane lub gdy chcemy sprawdzić skuteczność zastosowanej terapii możemy skorzystać z Paranit wykrywacz wszawicy (http://www.allecco.pl/39472,paranit-wykrywacz-wszawicy-zel-150-ml.html). Produkt ten pokryje gnidy czerwonym żelem, dzięki czemu będą lepiej widoczne i łatwiejsze do wyczesania.
Wszawica – o czym warto pamiętać?
- Zabieg usuwania wszy i gnid należy zawsze powtórzyć po 7 – 10, aby mieć pewność, że wszystkie pasożyty zostały wyeliminowane.
- Przed zastosowaniem produktu na wszawicę dokładnie zapoznaj się z instrukcją jego stosowania, bo tylko właściwie przeprowadzony zabieg da efekty.
- Dla dzieci poniżej 3 r.ż. lepsze będą preparaty zawierające dimetikon, cyklometikon czy bicocidine, gdyż substancje te pozbawione są działania neurotoksycznego.
- U dzieci z długimi włosami warto zastosować produkt w postaci płynnej, ponieważ lepiej dotrze on do zainfekowanej skóry głowy.
- Nawet jeśli razem z dzieckiem przestrzegacie zasad higieny, regularnie sprawdzaj jego głowę, ponieważ problem wszawicy może dotyczyć każdego.
- Nie zostawiaj informacji o chorobie dziecka dla siebie, koniecznie poinformuj wychowawcę o problemie i obejmij leczeniem wszystkich członków rodziny.
- Pamiętaj o dokładnym wypraniu i wyprasowaniu rzeczy osobistych dziecka i wyrzuć lub dokładnie umyj i spryskaj preparatem odstraszającym wszelkie grzebienie i ozdoby do włosów, z których korzystało.
Wszawica wbrew pozorom pojawia się ostatnimi latami w szkołach i przedszkolach coraz częściej. Profilaktyka, ale także walka z tą chorobą, wymaga cierpliwości i dużego zaangażowania ze strony rodziców i opiekunów. Nie zapominajmy zatem, że aby nie dopuścić do jej nadmiernego rozprzestrzeniania, trzeba dokładnie zwracać uwagę na skórę głowy dziecka, szczególnie w okresie wakacyjnym, po powrocie z kolonii czy z obozów.
