Preparat zawierający probiotyki warto podawać dziecku nie tylko podczas antybiotykoterapii. W jakich sytuacjach zastosowanie probiotyku może korzystnie wpływać na zdrowie malucha? Czy kierować się podczas wyboru dobrego preparatu probiotycznego?
Spis treści:
- Czym powinien charakteryzować się probiotyk dla dzieci?
- Probiotyk dla dziecka - kiedy podawać?
- Jaki probiotyk dla niemowlaka wybrać?
- Lactobacillus rhamnossus GG - najlepiej poznany szczep probiotyczny
- Lactobacillus rhamnossus GG - preparaty dla dzieci
Czym powinien charakteryzować się probiotyk dla dzieci?
Dobry probiotyk dla dzieci powinien spełniać kilka warunków. Preparatów probiotycznych na rynku jest dużo, ale tylko część z nich odpowiada wysokim standardom jakościowym. Podstawową kwestią jest obecność konkretnego szczepu bakterii. Preparat zawierający probiotyki nierzadko ma określony jedynie rodzaj (np. Lactobacillus) i gatunek (np. rhamnosus). Dobry probiotyk zawiera natomiast jeszcze trzeci człon nazwy, odnoszący się do konkretnego szczepu bakterii (np. GG). Lactobacillus rhamnosus GG (w skrócie LGG) oznacza więc określony szczep bakterii. Warto nadmienić, że kilka lat temu dokonano zmian w klasyfikacji i nazewnictwie bakterii z rodzaju Lactobacillus. Aktualna nazwa wspomnianego szczepu brzmi: Lacticaseibacillus rhamnosus GG. Nadal prawidłowym jest korzystanie ze skrótu LGG. Preparaty probiotyczne mogą zawierać nie tylko bakterie, ale również drożdżaki (np. Saccharomyces boulardii). Wówczas nazwa składa się jedynie z dwóch członów.
Warto stosować probiotyki, które mają udowodnioną skuteczność w konkretnym wskazaniu. Obecnie uważa się, że
probiotyki są szczepozależne. Jeśli więc szukamy
dobrego probiotyku dla dziecka, który ma zapobiegać wystąpieniu biegunki związanej z antybiotykoterapią, zaleca się podawać taki szczep bakterii, który ma udowodnioną skuteczność przy tym wskazaniu. Nie należy zakładać, że nawet szczepy blisko spokrewnione będą wykazywać podobny efekt. W przypadku każdego szczepu powinny zostać przeprowadzone oddzielne badania oceniające efektywność probiotykoterapii w danej sytuacji.
Dobry probiotyk dla dziecka powinien też charakteryzować się odpowiednią formą podania, wygodą stosowania i innymi cechami, o których mowa będzie w dalszej części artykułu.
Probiotyk dla dziecka - kiedy podawać?
Stosowanie probiotyków o udowodnionej skuteczności i w określonej dawce może stanowić cenny element profilaktyki lub leczenia wybranych chorób. Żywe kultury bakterii wpływają korzystnie na mikrobiotę jelit (dawniej określaną jako mikroflora).
Probiotyk dla dziecka przy antybiotyku
Dobroczynne bakterie zaleca się przyjmować podczas antybiotykoterapii. Antybiotyk zaburza skład mikrobioty jelitowej. Biegunka związana z antybiotykoterapią może rozwinąć się zarówno w trakcie leczenia, jak i do 2 miesięcy po jego zakończeniu. Szacuje się, że problem ten dotyczy ok. 5-49% pacjentów, w zależności od przyjmowanego antybiotyku. Im szerszy zakres działania ma dany antybiotyk i im dłużej jest on przyjmowany, tym wyższe jest ryzyko wystąpienia biegunki poantybiotykowej. Aby zapobiegać jej pojawieniu się, zaleca się podawać dziecku (lub dorosłemu) probiotyki wspierające mikroflorę jelitową. Najlepiej przebadane przy tym wskazaniu są żywe kultury bakterii LGG oraz drożdżaki Saccharomyces boulardii. Rekomenduje się stosowanie bakterii LGG w dawce 1-2 x 10 000 000 000 CFU na dobę.
Dobre bakterie powinny być podawane tak długo, jak długo trwa kuracja antybiotykami. W praktyce część specjalistów zaleca przedłużenie probiotykoterapii przynajmniej o kilka dni po zakończeniu przyjmowania antybiotyku.
Prawidłowe stosowanie probiotyków pomaga odbudować mikrobiotę jelit, która zostaje zaburzona wskutek antybiotykoterapii. Wśród 2 najczęściej rekomendowanych przy antybiotykoterapii probiotyków znajdują się bakterie LGG. Znaleźć je można w preparacie Dicoflor krople.
Probiotyki dla dzieci na biegunkę
Podstawą leczenia biegunki infekcyjnej jest prawidłowe nawadnianie pacjenta. W przypadku dzieci jest ono szczególnie istotne, ponieważ mały organizm odwadnia się znacznie szybciej niż organizm osoby dorosłej. Samo nawadnianie nie wpływa jednak na czas utrzymywania się objawów infekcji. Udowodniono, że wybrane preparaty probiotyczne mogą skracać czas trwania biegunki u dzieci średnio o 1 dzień. Probiotyki wspierające mikroflorę jelitową zalecane w celu wspomagania leczenia biegunki infekcyjnej powinny zawierać te same szczepy bakterii lub drożdżaki, które zalecane są przy antybiotykoterapii - LGG lub Saccharomyces boulardii. Rekomendowaną dawką bakterii jest przynajmniej 10 mld CFU na dobę. Probiotyk dla dzieci stosuje się przez 5-7 dni.
Czy probiotyk dla niemowlaka pomoże na kolkę?
Probiotyk niemowlakom podaje się często również przy występowaniu objawów kolki. Jedynym szczepem, co do którego wykazano pewną skuteczność w zmniejszaniu dolegliwości związanych z kolką niemowlęcą jest L. reuteri DMS 17938. Jego codzienne podawanie dziecku w dawce 100 mln CFU na dobę przez 21 dni skracało czas płaczu dziecka. Istotne jest jednak to, że korzystny efekt probiotykoterapii wykazano jedynie w przypadku niemowląt karmionych piersią.
Probiotyk dla dzieci po cięciu cesarskim
W ostatnim czasie coraz większą popularnością cieszy się podawanie probiotyku dzieciom urodzonych drogą cesarskiego cięcia. Rodzaj porodu wpływa na skład flory bakteryjnej jelit (mikrobioty jelit). Wykazano różnice ilościowe i jakościowe w mikrobiocie między dziećmi urodzonymi naturalnie a dziećmi urodzonymi przez cięcie cesarskie. Dane na temat tego, jak długo utrzymują się te różnice, nie są jednoznaczne. Część specjalistów uważa, że zanikają one stopniowo w kolejnych latach życia, a inni, że rozbieżności ilościowe i jakościowe mikrobioty utrzymują się również w dorosłym życiu.
U dzieci rodzonych drogą cesarskiego cięcia obserwuje się mniejszą ilość takich bakterii jak
Lactobacillus czy
Bifidobacterium. Obecnie dysponujemy niewielką ilością badań na temat zasadności wprowadzenia
probiotykoterapii u dzieci po cesarce. Wykazały one jednak korzystny wpływ stosowania probiotyków zawierających m.in. bakterie
LGG oraz
Bifidobacterium breve Bb99. Pozytywny efekt w postaci zwiększenia ilości bakterii z rodzaju
Bifidobacterium oraz ograniczenia rozwoju innych rodzajów bakterii, których ilość u dzieci po cesarce jest znacząco wyższa niż u dzieci rodzonych naturalnie, obserwowano jedynie u maluchów, które choć częściowo karmione były mlekiem mamy.
Probiotyki dla dzieci na odporność
Kolejne zastosowanie probiotyku dotyczy jego wpływu na odporność dzieci. Bakterie probiotyczne posiadają zdolność modyfikacji odpowiedzi odpornościowej. Probiotyki mogą ograniczać ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych, skracać czas utrzymywania się choroby, ograniczać konieczność wdrażania antybiotykoterapii oraz zmniejszać ilość dni nieobecnych w przedszkolu lub szkole.
Korzystnie na odporność organizmu dziecka mogą wpływać wspomniane już szczepy bakterii LGG. Nie określono konkretnych dawek probiotyku, które powinny być podawane dziecku. Warto więc w tym przypadku stosować probiotyk zgodnie z zaleceniami lekarza, farmaceuty lub producenta wybranego preparatu.
Probiotyk dla dziecka na alergię
Korzystne efekty może przynieść podawanie probiotyku niemowlętom i dzieciom z podwyższonym ryzykiem rozwoju atopowego zapalenia skóry (AZS). Światowa Organizacja Alergologii (World Allergy Organization) rekomenduje stosowanie probiotyków zarówno u niemowląt z wysokim ryzykiem AZS, jak i kobiet w ciąży oraz karmiących piersią, których dzieci są nim obarczone. W celu zapobiegania wystąpieniu atopowego zapalenia skóry warto stosować probiotyki zawierające bakterie LGG. Na obecną chwilę, probiotykoterapia zalecana jest głównie w profilaktyce tej choroby, a nie jej leczeniu.
Jaki probiotyk dla niemowlaka wybrać?
Probiotyk, synbiotyk, prebiotyk - odbudowa flora jelitowy (mikrobioty) jest ważna dla zachowania zdrowia dziecka. Dobre bakterie ograniczają namnażanie się bakterii chorobotwórczych. Wpływają też na wchłanianie wybranych składników odżywczych z przewodu pokarmowego i wspomagają funkcjonowanie błony śluzowej. Kluczowym przy wyborze dobrego probiotyku jest odpowiedni szczep bakterii. Dostępne są też synbiotyki, w których oprócz probiotyku obecny jest też prebiotyk. Prebiotykiem nazywamy składniki pokarmu, które stanowią pożywkę dla dobroczynnych bakterii zasiedlających jelita. Jednym z częściej spotykanych prebiotyków jest inulina. Połączenie probiotyku i prebiotyku określane jest natomiast jako synbiotyk.
Probiotyk, synbiotyk - co jest lepsze? Odbudowa flory bakteryjnej (mikrobioty) jelit jest możliwa przede wszystkim dzięki odpowiednim szczepom bakterii. Dobry probiotyk, o udowodnionej skuteczności w konkretnym wskazaniu i w odpowiedniej dawce jest kluczowy dla efektywnej probiotykoterapii.
Probiotyki dla dzieci - bezpieczeństwo stosowania
Preparaty zawierające probiotyki uważane są za bezpieczne i dobrze tolerowane przez pacjentów. Istotnym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo stosowanego produktu ma jego jakość. Zdecydowana większość probiotyków ma postać suplementu diety. Podczas wyboru probiotyku warto więc (oprócz wymienionych wyżej wskazówek) sugerować się też renomą producenta.
Prawidłowe stosowanie probiotyków obarczone jest niskim ryzykiem pojawienia się działań niepożądanych. Najczęściej są to łagodne i przemijające dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jaki ból i dyskomfort w jamie brzusznej, wzdęcia i reakcje nadwrażliwości (np. wysypka).
Lactobacillus rhamnossus GG - najlepiej poznany szczep probiotyczny
Chcąc wspomóc mikrobiotę jelitową warto podawać probiotyki dzieciom. Szczególnie ważne w kontekście małych pacjentów jest wybranie preparatu, który ma odpowiednią jakość i odpowiedni skład. Najczęściej rekomendowanym szczepem bakterii jest LGG. Jest to obecnie najlepiej przebadany szczep bakterii, o udowodnionym korzystnym wpływie na zdrowie dziecka. To głównie te bakterie są zalecane w sytuacjach, w których warto stosować probiotyki (np. przy infekcjach jelitowych, w zapobieganiu AZS czy w celu wsparcia odporności). Udowodniona skuteczność i wysoki profil bezpieczeństwa powodują, że bakterie LGG są dobrym wyborem przy wielu wskazaniach.
Lactobacillus rhamnossus GG - preparaty dla dzieci
Podczas wyboru probiotyku dla niemowląt i dzieci warto zwrócić uwagę również na kilka dodatkowych aspektów:
- postać preparatu - preferowaną postacią u najmłodszych pacjentów jest postać płynna. Rodzice chętnie stosują probiotyki doustne w formie kropli. Przykładowym wysokiej jakości probiotykiem dla dzieci jest Dicoflor baby. Krople należy rozcieńczyć w płynie o temperaturze <37°C i podać dziecku,
- wygoda stosowania - chcąc podać probiotyk niemowlakowi lub nieco starszemu dziecku warto wziąć pod uwagę również wygodę stosowania. Dostępne są krople dla dzieci, kapsułki i saszetki. Dicoflor krople bez trudu można podać nawet małym dzieciom,
- ograniczenia wiekowe - probiotyki doustne mają różne granice wiekowe, powyżej których mogą być stosowane. Dicoflor krople przeznaczone są dla dzieci od pierwszych dni życia,
- skład preparatu - dobry probiotyk zawiera konkretne szczepy bakterii i inne niezbędne składniki, które nadają mu odpowiednią postać. Podczas wyboru probiotyku dla dziecka warto zwracać uwagę, aby był on pozbawiony niepotrzebnych dodatków. Dicoflor krople mają zaledwie 2 składniki - żywe kultury bakterii oraz olej kukurydziany,
- konieczność przechowywania w lodówce - niektóre preparaty probiotyczne wymagają przechowywania w lodówce. Pacjentom nie zawsze to odpowiada. Można więc wybrać probiotyk, który przechowuje się w temperaturze pokojowej.
Dicoflor krople to wysokiej jakości probiotyk dla dzieci, który jest bezpieczny, wygodny w stosowaniu i nie wymaga przechowywania w lodówce. Jego zaletą jest też brak zbędnych składników, co może być istotne dla alergików i pacjentów nadwrażliwych na różne składniki pożywienia. Dicoflor krople nie zawierają cukru, laktozy i glutenu. Mogą być więc podawane również dzieciom, które nie tolerują tych substancji. W składzie tego preparatu znajdują się szczepy bakterii o najlepiej udokumentowanej skuteczności - LGG. Stosowanie odpowiedniego probiotyku w odpowiedniej dawce to podstawa skutecznej probiotykoterapii.
Piśmiennictwo:
- Szajewska H. Praktyczne zastosowanie probiotyków. Gastroenterologia Kliniczna 2014, tom 6, nr 1, 16-23.
- Gałęcka M., Basińska A.M., Bartnicka A. Probiotyki - implikacje w praktyce lekarza rodzinnego. Forum Medycyny Rodzinnej 2018, tom 12, nr 5, 170-182.
- Szajewska H. Probiotyki w Polsce - kiedy, jakie i dlaczego? Gastroenterologia Kliniczna 2010, tom 2, nr 1, 1-9.
- Ksiądzyna D. Biegunki poantybiotykowe - profilaktyka i leczenie. Lekarz POZ 2018, 6, 483-493.
- Jańczewska I., Domżalska-Popadiuk. Znaczenie kolonizacji bakteryjnej przewodu pokarmowego noworodków donoszonych urodzonych drogą cięcia cesarskiego. Ann. Acad. Med. Gedan. 2014, 44, 99-104.
- Korpela K., Salonen A., Vepsäläinen O., Suomalainen M. Probiotic supplementation restores normal microbiota composition and function in antibiotic-treated and in caesarean-born infants. Microbiome. 2018 Oct 16;6(1):182. doi: 10.1186/s40168-018-0567-4.
- Hao Q., Dong B.R., Wu T. Probiotics for preventing acute upper respiratory tract infections. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Feb 3;(2):CD006895. doi: 10.1002/14651858.CD006895.pub3. Update in: Cochrane Database Syst Rev. 2022 Aug 24;8:CD006895. PMID: 25927096.
- Gałęcka M., Basińska A.M., Bartnicka A. Znaczenie mikrobioty jelitowej w przebiegu atopowego zapalenia skóry (AZS) - nowoczesne metody profilaktyki i leczenia. Forum Medycyny Rodzinnej 2019, tom 13, nr 5, 195-206.
