PMS (premenstrual syndrome) to problem dotyczący wielu kobiet. Jak rozpoznać objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego i jak sobie z nimi radzić za pomocą preparatów dostępnych w aptece bez recepty? Radzi ekspert allecco.pl.
Spis treści:
- PMS - co to?
- Objawy PMS
- PMS - czynniki ryzyka
- Domowe sposoby na PMS
- Środki łagodzące PMS dostępne bez recepty
- Hormonalne leki na PMS
PMS - co to?
PMS, czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego, dotyka około 40% kobiet. Przypadłość ta wiąże się z całym szeregiem objawów, występujących kilka dni przed miesiączką. U części kobiet, symptomy PMS są łagodne. U innych ze względu na duży stopień nasilenia, w istotny sposób utrudniają codzienne aktywności. Mogą wpływać na zdrowie psychiczne, życie rodzinne i zawodowe. Uważa się, że zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS - premenstrual syndrome) częściej pojawia się u kobiet w wieku 25-35 lat, a także wśród niezamężnych i tych, które mieszkają na obszarach o niskim statusie społeczno-ekonomicznym.
PMS - kiedy pojawiają się objawy? W ostatniej fazie cyklu miesiączkowego, zwanej fazą lutealną. Objawy PMS ustępują wraz z rozpoczęciem krwawienia miesiączkowego. Nie do końca wiadomo czym dokładnie spowodowane jest występowanie PMS. Wpływ może mieć zmiana poziomu hormonów w organizmie, do której dochodzi w trakcie fazy lutealnej i zwiększona wrażliwość pewnych kobiet na te wahania. Następuje wówczas obniżenie poziomu estrogenów i wzrost poziomu progesteronu. Przed wystąpieniem miesiączki, poziom progesteronu gwałtownie spada. Uważa się, że to m.in. właśnie progesteron oraz jego metabolity są odpowiedzialne za występowanie zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Wielu kobietom nieprzyjemne dolegliwości utrudniają normalne funkcjonowanie, jednak nie należy poddawać się temu stanowi. Istnieje wiele sposobów, które ułatwią przetrwanie tych szczególnych dni. Warto zatem poznać metody radzenia sobie z tym problemem.
Objawy PMS
Zespół napięcia przedmiesiączkowego wiąże się z różnymi objawami. U każdej kobiety mogą wystąpić inne dolegliwości. Ich natężenie i czas utrzymywania również może się różnić. Co więcej, odczuwane symptomy mogą się zmieniać w kolejnych cyklach. Dotychczas, wyodrębniono ponad 150 symptomów, związanych z PMS. Objawy psychiczne, fizyczne, a także zaburzenia snu często pogarszają komfort życia. Najczęstsze objawy PMS to:
- rozdrażnienie,
- huśtawka nastroju,
- agresja,
- smutek,
- depresja,
- zmęczenie i apatia,
- problemy z koncentracją,
- niezdarność,
- problemy ze snem,
- bolesność, nadwrażliwość piersi,
- ból w podbrzuszu, wzdęcia
- problemy trawienne,
- zatrzymanie wody w organizmie,
- bóle głowy,
- puchnięcie nóg, twarzy,
- wzrost masy ciała.
Aby rozpoznać zespół napięcia przedmiesiączkowego, kobiecie zaleca się prowadzenie specjalnego dzienniczka, w którym na bieżąco odnotowuje ona informacje na temat odczuwanych objawów. W Internecie dostępnych jest wiele arkuszy, które ułatwiają takie obserwacje. Jednym z częściej polecanych kwestionariuszy, m.in. ze względu na łatwość jego wypełniania, jest Daily Record of Severity of Problems. Najlepiej, aby uzupełniać rubryki przez 2 kolejne cykle. Pozwala to uzyskać dość szczegółowe informacje o rodzaju i stopniu nasilenia symptomów. Bóle piersi, rozdrażnienie, złość i rozchwianie emocjonalne uznawane jest za jedne z najbardziej dokuczliwych objawów PMS. Zazwyczaj pojawiają się one ok. 6 dni przed planowaną miesiączką, a ich największe nasilenie przypada głównie na 2 dni przed krwawieniem. Aby prawidłowo zdiagnozować zespół napięcia przedmiesiączkowego, często należy wykluczyć inne przyczyny, takie jak np. zaburzenia pracy tarczycy lub zespół policystycznych jajników. Objawy PMS zanikają w trakcie ciąży i po menopauzie.
PMS - czynniki ryzyka
Badania związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego pokazują, że czynniki genetyczne mają istotny wpływ na pojawienie się objawów tej przypadłości. Kobiety, których matki doświadczyły PMS, mają większe szanse no ta, że u nich również pojawią się podobne symptomy. Inne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się dolegliwości związanych z zespołem napięcia przedmiesiączkowego to:
- życie w długotrwałym stresie,
- nieprzebywanie w związku,
- wysoki indeks masy ciała (BMI),
- zaburzenia psychiczne w przeszłości,
- niedobory witamin i składników mineralnych.
Niektórzy eksperci uważają, że napięcie przedmiesiączkowe pojawia się częściej również u osób, u których miesiączka trwa dłużej niż przeciętnie. Dyskusyjne jest uznawanie kofeiny za jeden z czynników ryzyka rozwoju omawianego zaburzenia. W ostatnich latach przeważa jednak pogląd, że zwiększone spożycie kofeiny nie wpływa na pojawienie się objawów PMS.
Domowe sposoby na PMS
Istnieją naturalne metody na wyeliminowanie lub przynajmniej złagodzenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. W profilaktyce oraz leczeniu PMS warto postawić zarówno na aktywność fizyczną, jak i zdrowe odżywianie. Ćwiczenia, zwłaszcza aerobowe, a także joga, mają potwierdzony korzystny wpływ na łagodzenie oznak napięcia przedmiesiączkowego. Bycie aktywnym fizycznie wpływa pozytywnie na nastrój, koncentrację, zmniejsza zmęczenie i dodaje energii. Najlepiej wybrać taką formę aktywności, która sprawia przyjemność i jest dostosowana do indywidualnych możliwości fizycznych. Zdrowa dieta i ograniczenie pewnych grup produktów, pomaga złagodzić objawy PMS:
- picie dużej ilości płynów, w szczególności wody,
- spożywanie zalecanej ilości porcji warzyw i owoców,
- unikanie nadmiernych ilości soli, która może dodatkowo zatrzymywać wodę w organizmie,
- rezygnacja z alkoholu i papierosów,
- spożywanie posiłków lekkostrawnych i niewzdymających.
Aktywność fizyczna i zdrowy sposób odżywiania to nie jedyne możliwości, które pomagają radzić sobie z nieprzyjemnymi dolegliwościami. Ważnym aspektem jest znalezienie własnych sposobów na pokonywanie stresu. Mogą to być zarówno medytacje, ćwiczenia oddechu, rozmowa z bliską osobą, jak również wspomniane już uprawianie sportu. Korzystne efekty może przynieść również psychoterapia. Zbliżając się do ostatniej fazy cyklu menstruacyjnego, warto przywiązać większą uwagę do odpowiedniego wypoczynku i regeneracji. Zaleca się też regularne kontakty towarzyskie i dbanie o relacje z najbliższymi. Wymienione naturalne sposoby na PMS są szczególnie istotne w fazie lutealnej cyklu, kiedy to pojawiają się typowe objawy napięcia przedmiesiączkowego.
Środki łagodzące PMS dostępne bez recepty
Objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego można łagodzić również za pomocą odpowiednich preparatów doustnych. Tabletki na PMS zawierają wyciągi ziołowe, witaminy i minerały. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, najlepsze efekty przynoszą głównie takie rośliny jak niepokalanek pospolity i szafran. Inne zioła, które mogą zmniejszać nieprzyjemne objawy, to m.in. dziurawiec zwyczajny, miłorząb japoński, a także olej z wiesiołka. Wspomagająco, przy problemach z trawieniem i wzdęciach, które mogą wystąpić w czasie ostatniej fazy cyklu menstruacyjnego, pomocna jest melisa, rumianek, mięta i koper włoski. Leki na PMS zawierające wyciąg z niepokalanka to np. Castagnus i
Tabletki na PMS dostępne bez recepty warto stosować wówczas, gdy naturalne metody nie przynoszą wystarczających efektów. Poza preparatami roślinnymi, można również sięgnąć po leki lub suplementy z wapniem i witaminą D. Wapń wykazuje korzystne działanie w łagodzeniu objawów natury psychicznej, jak i fizycznej. Sugeruje się również, że magnez, witamina B6 i preparaty multiwitaminowe mogą łagodzić napięcie przedmiesiączkowe. Skuteczność tych substancji nie została jednak ostatecznie potwierdzona w kontekście PMS.
Co warto zastosować na ból brzucha wynikający z zespołu napięcia przedmiesiączkowego? Można sięgnąć po leki przeciwbólowe, które skutecznie zmniejszą ból brzucha zarówno przed miesiączką, jak i w trakcie krwawienia. Są to substancje, należące do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Wykazują działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Do najczęściej stosowanych leków należą:
- ibuprofen
- deksketoprofen
- aspiryna, czyli kwas acetylosalicylowy
Na szczególną uwagę zasługuje paracetamol, zawarty w takich produktach jak: Apap, Apap Extra, Panadol Extra. Lek ten działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. Ze względu na brak efektów ubocznych ze strony przewodu pokarmowego może być on stosowany u osób z problemami żołądkowymi. Leczenie przy użyciu paracetamolu jest bezpieczne także dla osób z nadciśnieniem i astmą.
Hormonalne leki na PMS
Przy objawach utrudniających normalne funkcjonowanie, kiedy nie pomagają domowe sposoby oraz preparaty na PMS dostępne bez recepty, niezbędna może okazać się wizyta u lekarza ginekologa. Specjalista dobierze leczenie umożliwiające pozbycie się uciążliwych dolegliwości. Najczęściej jest to terapia hormonalna dostosowana indywidualnie do pacjentki. Niektóre kobiety zauważają pozytywne efekty po zastosowaniu substancji należących do inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Leki te są powszechnie stosowane również w leczeniu depresji. Skuteczność SSRI w łagodzeniu objawów PMS wynika z zaobserwowania niższego poziomu serotoniny we krwi kobiet, które doświadczają zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Początkowo, leczenie opiera się na niższych dawkach SSRI, a w przypadku braku oczekiwanych efektów, zaleca się większe dawki tych preparatów. Lekarz może rekomendować ich przyjmowanie jedynie w trakcie fazy lutealnej lub w sposób ciągły.
Biorąc pod uwagę hormonalne przyczyny PMS, wielu kobietom zaleca się stosowanie hormonów, a dokładniej dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych nowej generacji. Ich systematyczne przyjmowanie przez okres 3 miesięcy wykazało istotne złagodzenie objawów PMS. Przy dużym nasileniu dolegliwości, można zastosować preparaty miejscowe zawierające hormony. Leki hormonalne na PMS nie są pozbawione działań niepożądanych. Im większe dawki są stosowane i im dłuższy jest czas ich przyjmowania, tym ryzyko skutków ubocznych jest większe. Dlatego w każdym przypadku, należy indywidualnie rozważyć stosunek korzyści do ryzyka i dobrać odpowiednie preparaty.
Zespół napięcia przedmiesiączkowego dotyka nie tylko kobiety, ale również jej partnera, dzieci, przyjaciół, a nawet współpracowników. Dokuczliwe objawy, utrudniające codzienne aktywności i mniejsza radość życia to istotny problem, wymagający odpowiedniego leczenia. Skuteczne leki na PMS w połączeniu z niefarmakologicznymi metodami, pomagającymi złagodzić odczuwane objawy, umożliwią normalne funkcjonowanie i poprawią jakość życia.
Bibliografia:
- Tkaczuk-Włach J., Sobstyl M., Syty K., Łepecka-Klusek C., Jakiel G., Zespół napięcia przedmiesiączkowego, Menopause Review/Przegląd Menopauzalny, 2009, 8, (6), s. 339-343.
- Mohib A., Zafar A., Najam A., Tanveer H., Rehman R., Premenstrual Syndrome: Existence, Knowledge, and Attitude Among Female University Students in Karachi, Cureus, 2018, 10, (3), e2290, doi:10.7759/cureus.2290
