Zaburzenia uroginekologiczne jak nietrzymanie moczu czy też wypadanie narządów miednicy mniejszej to wstydliwy problem w znacznym stopniu utrudniający kobiecie codzienne funkcjonowanie. Coraz częściej panie szukają pomocy u specjalistów w tej dziedzinie do jakich niewątpliwie należy fizjoterapeutka uroginekologiczna. Dzięki swojej wiedzy jest on w stanie znaleźć nieinwazyjne rozwiązanie kobiecych problemów. W swojej pracy często wykorzystuje odpowiednio dobrany pessar. Czym jest pessaroterapia i jakie korzystne efekty można uzyskać dzięki jej wdrożeniu?
Spis treści:
- Przyczyny i główne czynniki ryzyka nietrzymania moczu
- Jakość życia a problemy uroginekologiczne
- Nietrzymanie moczu- pomoc specjalisty (fizjoterapeutka uroginekologiczna)
- Czym jest pessar? Rodzaje pessarów
- Pessar – kiedy się go zakłada?
- Jak dobrać pessar do indywidualnych potrzeb pacjentki?
- Pessar – stosowanie i zakładanie
- Pessar w nietrzymaniu moczu
- Wypadanie narządów miednicy mniejszej – zastosowanie pessarów
Sprawdź kategorie produktów: Pessary MeringerPrzyczyny i główne czynniki ryzyka nietrzymania moczu
Nietrzymanie moczu u kobiet uznane zostało jako problem społeczny. Najbardziej narażone są kobiety w okresie okołomenopauzalnym oraz w podeszłym wieku. Warto jednak zaznaczyć, że pierwsze objawy choroby diagnozowane są coraz częściej u młodszych kobiet. Co więcej, WHO uznała nietrzymanie moczu za jeden z najważniejszych ogólnoświatowych problemów XXI w. Szacunkowe dane z wielu przeprowadzonych badań pokazują, że około 10–25% kobiet po 30 roku życia ma problem z nietrzymaniem moczu występującym stale lub okresowo. Po 50 roku życia dotyczy to aż jednej trzeciej kobiet. Starzenie się społeczeństwa wiąże się ze wzrostem zapadalności na choroby uroginekologiczne. Wyniki badań przeprowadzonych w 2006 r. w krajach rozwiniętych i rozwijających się wykazały, że około 250 mln kobiet cierpi z powodu nietrzymania moczu [5], a w roku 2013 liczbę tę szacowano już na 383 mln [6]. Biorąc pod uwagę skalę problemu, można więc mówić o cichej epidemii. Warto zaznaczyć, że od czasu wystąpienia pierwszych dolegliwości do zgłoszenia ich lekarzowi mija średnio 7–9 lat, a wciąż wiele kobiet ukrywa problem zarówno przed lekarzem, jak i przed najbliższymi. Przyczyną takiego stanu, oprócz krępującego uczucia wstydu, jest uznawanie zaburzeń za element naturalnego procesu starzenia się.
Czynniki ryzyka występowania nietrzymania moczu można sklasyfikować jako:
- uroginekologiczne (m.in. operacje w obrębie miednicy mniejszej, ciąża i poród siłami natury),
- środowiskowe (m.in. nadwaga, otyłość, obciążająca praca fizyczna, nadmierna aktywność fizyczna),
- neurologiczne (m.in. choroba Parkinsona, udar mózgu, choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa),
- konstytucjonalne (m.in. dziedziczność, defekty anatomiczne, cukrzyca).
Zwykle nietrzymanie moczu wywołane jest kilkoma czynnikami. Wtedy mocz spływający z nerek do pęcherza moczowego może wypływać bez kontroli. Takie bezwiedne wypływanie wywołane jest brakiem odpowiedniego napięcia mięśni dna miednicy, które umiejscowione są wokół cewki moczowej. Kiedy nie pojawia się uczucie parcia to podczas aktywności fizycznej, a nawet kaszlu czy kichanie może dojść do wypływu moczu. Takie zjawisko to wysiłkowe nietrzymanie moczu i jest najczęstszą formą zaburzeń związanych z inkontynencją (popuszczaniem moczu). Problem ten dotykać może pań już po 30. roku życia, choć zwykle w mniejszym stopniu nasilenia. Popuszczanie może pojawić się u nich przy intensywnym wysiłku fizycznym jedynie w pozycji pionowej. Natomiast u starszych kobiet nawet przy niewielkim wysiłku, niezależnie od ułożenia ciała.
Kiedy dochodzi do niekontrolowanych skurczy mięśni pęcherza moczowego i towarzyszącego uczucia parcia pacjent cierpi na nietrzymanie moczu z powodu parć naglących. W tym przypadku potrzeba natychmiastowego oddania moczu jest bardzo silna, a jego niekontrolowany wyciek zdarza się ne tylko w ciągu dnia, ale również w nocy.
Innym często występującym zaburzeniem uroginekologicznym jest nietrzymanie moczu z przepełnienia. Na skutek zalegania moczu w pęcherzu wzrasta ciśnienie w jego wnętrzu. Z tak rozciągniętego pęcherza dochodzi do okresowego wyciekania moczu. Gdy pęcherz moczowy jest opróżniony nie obserwuje się wycieku.
Jakość życia a problemy uroginekologiczne
Bez wątpienia problemy uroginekologiczne, w tym głównie nietrzymanie moczu, mają negatywny wpływ na wykonywanie codziennych czynności i funkcjonowanie społeczne. Odbijają się one na sferze seksualnej, zawodowej i rodzinnej. Często kobiety swój wstydliwy problem wolą schować przed światem szukając pomocy w suplementach diety na nietrzymanie moczu. Często też na własną rękę zaczynają ćwiczenia mięśni kegla, nie wiedząc też jak długo i jak często je wykonywać.
Zaburzenia statyki narządów rodnych, podobnie jak nietrzymanie moczu w wielu przypadkach nie jest leczone od samego początku, ale dopiero po wielu latach zmagania się pacjentki z problemem. Wszystko z powodu zażenowania w społeczeństwie jakie wywołują tego typu dysfunkcje, a także ze względu na ograniczoną wiedzę w tym zakresie. Gdy odpowiednia terapia wprowadzona jest już przy pierwszych objawach, a także gdy jest mocno zindywidualizowana wtedy funkcjonowanie z problemami uroginekologicznymi jest znacznie łatwiejsze.
Problem nietrzymania moczu, podobnie jak obniżenie czy wypadania narządów miednicy mniejszej może prowadzić do innych zaburzeń. Pacjentki po latach mogą zmagać się z depresją, spadkiem libido oraz innymi dysfunkcjami natury seksualnej.
Nietrzymanie moczu- pomoc specjalisty (fizjoterapeutka uroginekologiczna)
Stan narządów rodnych i stopień napięcia mięśni dna miednicy musi zostać poddany ocenie specjalisty. Najczęściej jest to ginekolog lub fizjoterapeutka uroginekologiczna. Jedną z nieinwazyjnych metod terapeutycznych dającą wysoką skuteczność jest praca z fizjoterapeutką zajmującą się uroginekologią.
Do głównych celów terapii uroginekologicznej zalicza się:
- wzmocnienie mięśni dna miednicy,
- poprawę ich elastyczności,
- kontrolę nad napinaniem i rozluźnianiem krocza.
Dno miednicy, a w tym głównie mięśnie dna miednicy mniejszej odpowiadają za utrzymanie prawidłowej postawy ciała, ale także za stabilizację narządów wewnętrznych. Ich rola jest bardzo istotna, a dodatkowo narażone są one na ogromne obciążenia. Zaliczyć można tutaj ucisk występujący u osób zmagających się z nadwagą oraz kobiet w ciąży. Mięśnie dna miednicy są mocno eksploatowane podczas porodu. Ich odpowiednie przygotowanie i wyćwiczenie pozwoli zmniejszyć dyskomfort osobom borykającym się z problemami uroginekologicznymi. Kobiety w ciąży natomiast dzięki tym technikom będą mogły wzmocnić mięśnie dnia miednicy przed planowanym porodem, co w przyszłości pozwoli uniknąć im szeregu powikłań w tym problemu z nietrzymaniem moczu.
W jaki sposób na problemy uroginekologiczne może pomóc fizjoterapeutka? Wykwalifikowana osoba pomoże nie tylko dokładnie zdiagnozować przyczynę nietrzymania moczu oraz inne problemy intymne, ale również wskaże techniki pozwalające nauczyć się świadomości własnego ciała, utrwalić prawidłowe nawyki i wzorce ruchu. Dobierze najskuteczniejszą formę terapii dopasowaną do indywidualnych potrzeb pacjentki. Co ważne wizyta w gabinecie ma charakter edukacyjny i instruktażowy. Pacjentka zlecone ćwiczenia mięśni kegla w większości przypadków powinna regularnie wykonywać w zaciszu domowym.
Niekiedy panie obawiają się wizyty w gabinecie fizjoterapeutki uroginekologicznej. Czy są to słuszne obawy? Profesjonalista przeprowadzi wizytę w sposób komfortowy dla pacjentki. Oprócz zebrania wywiadu, oceni również jej postawę ciała. Badanie oceniające funkcjonalność mięśni dna miednicy przez pochwę może odbyć się jedynie za jej zgodą. Kobieta powinna mieć świadomość, że nie różni się ono zbytnio od badania ginekologicznego.
Wielu ginekologów będących na bieżąco z problemami uroginekologicznymi współpracuje z fizjoterapeutkami w tej dziedzinie. Dlatego osoby borykające się z nietrzymaniem moczu, obniżeniem lub wypadaniem narządów miednicy mniejszej, jak również kobiety w ciąży i po porodzie mogą być kierowane są przez swoich lekarzy do tego typu specjalistów. Certyfikowani uroginekologiczni fizjoterapeuci często pracują w centrach rehabilitacji lub przychodniach medycznych. Warto przed wizytą poczytać opinie na temat osoby, która ma przeprowadzić badanie oraz leczenie.
Warto pamiętać, że właściwie prowadzona terapia zaburzeń uroginekologicznych obejmująca zarówno farmakoterapię jak i odpowiednie ćwiczenia oraz inne nieinwazyjne metody w wielu przypadkach pozwala uniknąć leczenia operacyjnego i znacznie poprawia komfort życia.
Czym jest pessar? Rodzaje pessarów
Pessar to wykonany z elastycznego silikonu medycznego przedmiot w kształcie kostki, pierścienia, który na pewien określony czas umieszcza się w pochwie kobiety. Ma on za zadanie podtrzymywanie narządów miednicy mniejszej, tj. macicy, jelit oraz pęcherza moczowego. Pessary stanowią alternatywę dla leczenia różnego rodzaju dolegliwości uroginekologicznych. Wskazane są w przypadku pacjentek, u których leczenie operacyjne nie jest zalecane lub które nie wyrażają na nie zgody. Pessaroterapia to obok fizjoterapii uroginekologicznej, obejmującej m.in. ćwiczenia mięśni dna miednicy, stanowi jedną z zachowawczych metod leczenia różnego rodzaju zaburzeń uroginekologicznych.
Pessary ginekologiczne różnią się między sobą kształtem, a tym samym przeznaczeniem. Wyróżniamy:
- Pessar cewkowy- dedykowany dla pacjentek z obniżeniem narządu rodnego. Kiedy wyposażony jest w specjalne zgrubienie za jego pomocą można leczyć wysiłkowe nietrzymanie moczu, nietrzymanie moczu z przepełnienia oraz mieszane nietrzymanie moczu. Podtrzymując cewkę moczową zapobiega niekontrolowanemu przesuwaniu się kropli moczu z pęcherza moczowego do cewki.
- Pessar pierścieniowy- wskazaniem do jego wykorzystania jest wysiłkowe nietrzymanie moczu.
- Pessar kołnierzykowy- wskazany przy obniżeniu pochwy i innych narządów intymnych, również gdy jednocześnie pojawia się problem nietrzymania moczu.
- Pessar kostkowy- wykorzystywany jest przy wypadaniu narządów rodnych różnego stopnia, któremu towarzyszy nietrzymanie moczu lub gdy schorzenie występuje z prawidłowym oddawaniem moczu.
- Pessar talerzowy- jest to zamkniętą odmianą pessara pierścieniowego, może być zastosowany w przypadku zaburzeń statyki narządu płciowego z objawami nietrzymania moczu o słabym nasileniu . Warunkiem zastosowania pessara talerzowego są sprawnie działające mięśnie krocza. Ma on wysoką efektywność, ponieważ szyjka macicy nie wypada przez zamknięty pierścień.
- Pessar grzybkowy- jest stosowany w przypadkach zaburzeń statyki narządów rodnych przebiegających z wypadaniem pochwy i/lub macicy – czyli w przypadkach, w których inne pessary nie będą w stanie utrzymać nacisku. Wewnętrzna część kapelusza ulega przyssaniu do wypadającego narządu a jego zewnętrzna część podtrzymuje mięśnie miednicy mniejszej. Następuje uniesienie pochwy do góry wraz z obniżającymi się lub wypadającymi narządami
Wśród pessarów wyróżnić można również te położnicze. Charakteryzują się one nieco odmiennym kształtem. Znalazły zastosowanie w przypadku nieprawidłowości anatomicznych szyjki macicy oraz w celu zapobiegania przedwczesnemu porodowi. To właśnie niewydolność szyjki macicy jest bardzo często wskazaniem do pessaroterapii u ciężarnych.
Pessar – kiedy się go zakłada?
Wskazaniem do założenia pessara przez specjalistę są głównie problemy z nietrzymaniem moczu oraz obniżenie bądź wypadanie narządów miednicy mniejszej. Tego typu rozwiązanie wprowadza się zwykle przed ewentualnym zabiegiem chirurgicznym. Pessaroterapia cieszy się wysokim zadowoleniem wśród pacjentek. Co więcej jest mało inwazyjna. Pacjentka szybko odczuwa większy komfort jeśli tylko passer jest odpowiednio dobrany.
Pessaroterapia to metoda leczenia zaburzeń uroginekologicznych znana od lat. Obecnie przeżywa swój renesans. Pessar dopochwowy, często łączony z miejscowym podaniem estrogenów u pacjentek po menopauzie stanowi efektywną, niezabiegową alternatywę dla leczenia nietrzymania moczu oraz innych dysfunkcji uroginekologicznych.
Jak dobrać pessar do indywidualnych potrzeb pacjentki?
Niewłaściwie dobrany pessar może powodować nie tyko uczucie dyskomfortu, ale również generować szereg powikłań. Dlatego tak ważne jest badanie ginekologiczne przeprowadzone przez lekarza lub uroginekologiczną fizjoterapeutkę i dobranie produktu do indywidualnych potrzeb pacjentki. Każdy pessar występuje w kilku rozmiarach. Generalnie w leczeniu nietrzymania moczu wykorzystuje się większe rozmiary pessarów niż w przypadku obniżenia czy też wypadania narządów miednicy mniejszej. Znaczenie ma również wiele innych czynników. Dlatego może okazać się że przy wysiłkowym nietrzymaniu moczu rozmiar i rodzaj pessara będzie odmienny niż w przypadku naglącego nietrzymania moczu, któremu towarzyszy okresowe wyciekanie moczu. W niektórych przypadkach zastosowanie pessaru może doprowadzić do wystąpienia objawów pęcherza nadreaktywnego. Warto wtedy zweryfikować skuteczność mniejszego rozmiaru produktu i ewentualnie wprowadzić odpowiednią farmakoterapię.
Niekiedy z czasem konieczna jest również zmiana rozmiaru pessara na większy lub mniejszy. Dlatego też ważne są regularne wizyty w gabinecie ginekologicznym.
Kupując pessar warto zatem zastosować się do wytycznych specjalisty, który na podstawie stanu zdrowia pacjentki, kondycji jej organów rodnych oraz własnego doświadczenia potrafi właściwie dobrać produkt.
Pessar – stosowanie i zakładanie
Czy to w gabinecie lekarza ginekologa czy też uroginekologicznej fizjoterapeutki pacjentka zostaje dokładnie poinstruowana co do zakładania, zdejmowania i higieny pessarów. Obecnie najbardziej popularne wśród specjalistów są pessary ginekologiczne kostkowe. Wyposażone są one w specjalny sznureczek, który umożliwia ich wyciąganie na noc. Tego typu postępowanie wdrażane jest celem uniknięcia ewentualnych powikłań i zapewnienia pacjentce komfortu podczas współżycia. Dodatkowo pozwala skutecznie leczyć nietrzymanie moczu oraz obniżenie czy też wypadanie narządów miednicy mniejszej. Kiedy pessar nie będzie regularnie usuwany z pochwy może to sprzyjać rozwojowi infekcji intymnych, a w skrajnych przypadkach prowadzić do erozji pochwy. Większe ryzyko powikłań występuje w przypadku pessarów zakładanych na stałe. Szczególnie ważne w tym wypadku są regularne wizyty u ginekologa, który w razie nieprawidłowości wdroży odpowiednie postępowanie. W innym wypadku może dojść do erozji pessara do pęcherza moczowego, jelit, wytworzenia się przetoki, a nawet uwięźnięcia szyjki macicy.
Pessar w nietrzymaniu moczu
Pessary najczęściej wykorzystywane są w terapii wysiłkowego nietrzymania moczu. Miękki, wysokiej jakości i odpowiednio dobrany pessar w znacznym stopniu poprawia komfort życia pacjentek przy jednoczesnym niskim ryzyku powikłań. Pessar zakładany jest zwykle na dzień. Jego wyjmowanie i wkładanie jest na tyle proste, że nie mają z tym problemu nawet pacjentki w podeszłym wieku. Mieszane nietrzymanie moczu (wysiłkowe i naglące nietrzymanie moczu) również jest wskazaniem do zastosowania pessarów jako nieinwazyjnej metody leczenia.
W tego typu dysfunkcjach wykorzystuje się pessary cewkowe. Gdy dodatkowo dochodzi do niewielkich obniżeń pochwy konieczny jest inny rodzaj, np. pessar cewkowo- kołnierzowy.
Wypadanie narządów miednicy mniejszej – zastosowanie pessarów
Najczęściej dochodzi do wysuwania się przedniej lub tylnej ściany pochwy, wypadania szyjki macicy bądź także całkowitego wypadania macicy. Pacjentki cierpiące za zaburzenia statyki narządu płciowego skarżą się głównie na wypadanie pochwy oraz uczucie ucisku i ciężkości w podbrzuszu. Jeszcze większy dyskomfort odczuwają pacjentki, które dodatkowo zmagają się z nietrzymaniem moczu.
Specjaliści w większości przypadków wybierają dla tych pacjentek pessary kostkowe do zdejmowania na noc. W ciągu dnia są one stabilnie osadzone poprzez efekt podciśnienia jaki wywołują. Można je stosować nawet jeśli mięśnie dna miednicy są słabe. Bezpośrednio po wyjęciu passara pochwa nie wypada. Co za tym idzie komfort pacjentki jest zachowany, a współżycie z partnerem może odbywać się bez przeszkód. Pessary kostkowe wykorzystywane są również przed operacjami likwidującymi wypadanie narządu rodnego oraz do rozbijania zrostów po zabiegach uroginekologicznych.
Należy pamiętać, że dysfunkcje układu moczowo-płciowego można skutecznie leczyć. Nietrzymanie moczu, obniżenie, wypadanie narządu rodnego oraz niewydolność szyjki macicy to schorzenia, które w znacznym stopniu obniżają komfort życia. Wizyta w gabinecie uroginekologicznej fizjoterapeutki i wdrożenie regularnej gimnastyki mięśni dna miednicy w postaci krótkich sesji ćwiczeń pozwoli nie tylko zapobiec nietrzymaniu moczu, ale także poprawi komfort życia intymnego. Pessaroterapia natomiast, często uzupełniona o farmakoterpię, pozwala w wielu przypadkach uniknąć leczenia operacyjnego dysfunkcji uroginekologicznych.
Piśmiennictwo:
- Schröder A. i inni; Zasady postępowania u chorych z nietrzymaniem moczu Opracowane przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne Przyjęte przez Polskie Towarzystwo Urologiczne Warszawa 2010;
- Miękoś E. i inni; Czynniki ryzyka występowania i zapobieganie nietrzymaniu moczu u kobiet; Przegląd Menopauzalny 2004; 5: 43–49.
- Szymanowski P. i inni; Choroby uroginekologiczne- poważny problem społeczny; Państwo i Społeczeństwo 2017; 4, 5, 6: 108-124.
- Pająk P. i inni; Pessary w leczeniu dolegliwości uroginekologicznych; Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018; 3(4): 143-148.
