Z Łuszczycą w Polsce zmaga się 1 milion osób. Niemal 80% chorych to osoby wieku 20 – 40 lat. Co społeczeństwo powinno wiedzieć na temat tego schorzenia, aby nie stygmatyzować osób cierpiących na łuszczycę? Jak wygląda przebieg choroby i jej leczenie. Wyjaśnia ekspert allecco.pl.
Spis treści:
- Co to jest łuszczyca?
- Łuszczyca – przyczyny powstawania choroby
- Łuszczyca – objawy choroby
- Diagnoza łuszczycy
- Rodzaje łuszczycy
- Leczenie łuszczycy
- Czy można wyleczyć łuszczycę?
Co to jest łuszczyca?
Łuszczyca jest przewlekłą chorobą zapalną skóry o podłożu autoimmunologicznym. W jej przebiegu występują okresy remisji i zaostrzeń. Co ważne nie można się nią zarazić. Wywołuje ona powstawanie mało estetycznych zmian skórnych o charakterze rumianych grudek pokrytych srebrną łuską. U ich podłoża leżą nadmierne podziały komórek naskórka oraz zaburzenia w procesie ich złuszczania. Choroba ta współistnieje z szeregiem zaburzeń ogólnoustrojowych, m.in. cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, chorobą reumatoidalną i stłuszczeniem wątroby.
Pacjenci z łuszczycą mają mocno utrudnione funkcjonowanie w społeczeństwie. Wiele codziennych czynności staje się dla nich problemem. Aktywności takie jak basen czy sauna są poza zasięgiem w okresie nasilenia objawów. Łuszczyca skóry wiąże się również z zaburzeniami w sferze seksualnej oraz obniżeniem nastroju prowadzącym nawet do depresji.
Łuszczyca – przyczyny powstawania choroby
Przyczyny rozwoju choroby nie są do końca znane. Duże znaczenie ma najprawdopodobniej podłoże genetyczne. Ponieważ kiedy obojga rodziców dotyka łuszczyca, objawy wystąpią u potomstwa z 50 – procentowym prawdopodobieństwem. W przypadku bliźniąt jednojajowych jeśli u jednego z rodzeństwa wystąpią objawy to u drugiego pojawią się one również. Nie bez znaczenia jest również podłoże immunologiczne i zaburzenia komórek Langerhansa oraz pomocniczych limfocytów T (Th1 i Th17).
Ponadto różnego rodzaju czynniki zewnętrzne mogą nasilić lub wywołać chorobę. Należą do nich m.in.:
- stres,
- zakażenia paciorkowcami i gronkowcami,
- ciąża i poród,
- zaburzenia hormonalne, w tym menopauza,
- niewłaściwa higiena i używanie nieodpowiednich kosmetyków,
- alkohol i palenie papierosów,
- zażywanie niektórych leków, np. β-blokery, NLPZ, lit i progesteron.
Niekiedy zdarza się, że pierwsze objawy łuszczycy u dzieci pojawiają się zaraz po przebytej anginie lub w okresie obniżonej odporności. Choroba wygląda podobnie jak u osób dorosłych. Diagnozowana jest zazwyczaj po 10 – tym roku życia.
Łuszczyca – objawy choroby
Zmiany skórne w postaci czerwonych plam pokrytych srebrną łuską to symptom z którym najbardziej kojarzona jest łuszczyca. Objawy skórne typowe dla tej dermatozy to również:
- drobne, ropne wypryski otoczone czerwona skórą,
- niewielkie plamki różnych rozmiarów,
- krwawiące pęknięcia na skórze,
- ból, swędzenie, pieczenie,
- zgrubiałe paznokcie z drobnymi wgłębieniami.
O tym jak wygląda łuszczyca i jakie objawy przeważają w jej przebiegu decyduje postać choroby. Dlatego m.in. obrzęk i sztywność stawów pojawiają się w przebiegu łuszczycy stawów.
Początki łuszczycy często obserwuje się w obrębie skóry głowy. Łuszczący się naskórek bywa mylony z łupieżem. Później dermatoza rozprzestrzenia się na większe obszary skóry.
Zmiany skórne umiejscawiają się w obszarach najbardziej narażonych na urazy i otarcia, tj. łokcie, dłonie, kolana, pachy, pachwiny i fałdy skórne. Często występuje również łuszczyca skóry głowy, która obejmuje także okolice czoła, karku i uszu. Na szczęście choroba nie powoduje dodatkowej utraty włosów. Zmiany łuszczycowe stosunkowo często umiejscawiają się na płytce paznokciowej, a rozwarstwianie płytki, wgłębienia i nadmierne rogowacenie może być mylone z grzybicą.
Diagnoza łuszczycy
Bywa, że łuszczyca mylona jest z innymi chorobami. Mowa tutaj głównie o postaciach: stawowej i paznokciowej. Wtedy diagnoza może wskazywać na reumatoidalne zapalenie stawów bądź grzybicę paznokci. Natomiast dla łuszczycy skóry istnieją dwa charakterystyczne objawy, które świadczą o chorobie.
- Objaw świecy stearynowej – zdrapywane łuski przypominają zeskrobane kawałki świecy.
- Objaw Auspitza – po zdrapaniu łusek pojawiają się kropelki krwi w wyniku uszkodzenia naczynek podskórnych.
Rodzaje łuszczycy
Zróżnicowane objawy oraz charakter choroby decydują o tym, że można wyróżnić kilka rodzajów łuszczycy.
- Łuszczyca plackowata – dotyczy niemal 90% przypadków. Zmiany pokryte srebrną łuską przybierają okrągły lub owalny kształt. Są wypukłe i najczęściej umiejscawiają się na ramionach, nogach, kolanach, łokciach, plecach i głowie. Obszary zmienione chorobową są wyraźnie oddzielone od zdrowej skóry.
- Łuszczyca krostkowa – ogniska zapalne powodują zaczerwienienie skóry i pojawienie się grudek z ropna wydzieliną. Najczęściej zajęte są dłonie i stopy. Kiedy jednak dochodzi do rozprzestrzenienia się choroby na większy obszar pojawiają się objawy dodatkowe jak zmęczenie, gorączka, dreszcze, świąd i utrata apetytu.
- Łuszczyca wysiękowa – umiejscawia się najczęściej w fałdach skórnych.
- Łuszczyca kropelkowa – zmiany na skórze przybierają formę niewielkich punktów w kształcie kropelek. Pojawiają się one na czubku głowy, kończynach i tułowiu.
- Łuszczyca odwrócona – umiejscawia się na zgięciach i fałdach.
- Erytrodermia łuszczycowa – najcięższa postać łuszczycy wymagająca hospitalizacji. Powstaje w wyniku np. oparzeń słonecznych.
- Łuszczyca stawowa – rozwija się po kilku latach od pojawienia się pierwszych objawów łuszczycy na skórze. Wymaga konsultacji reumatologicznej, ponieważ może prowadzić do kalectwa. Wywołuje przewlekłe stany zapalne stawów i przylegających do nich struktur. Najczęściej obejmuje paliczki, stawy krzyżowo-biodrowe, nadgarstkowe i skokowe. Powoduje ból, sztywność i ograniczenie ruchomości w ich obrębie.
- Łuszczyca skóry głowy – może występować samodzielnie. Oprócz intensywnego łuszczenia się naskórka pojawia się uciążliwy świąd.
- Łuszczyca paznokci – najczęściej towarzyszy zmianom skórnym bądź stawowym. Pojawiające się wgłębienia w płytce paznokciowej często wyprzedzają inne symptomy choroby.
Leczenie łuszczycy
Podstawą leczenia jest zwalczanie łuszczycowych zmian zapalnych na skórze, doprowadzenie do remisji objawów i utrzymanie tego stanu jak najdłużej. W celu załagodzenia objawów i doprowadzenia do remisji choroby, u pacjentów u których zmiany obejmują do 25% powierzchni ciała, stosuje się leczenie zewnętrzne. W pierwszym etapie leczenia zaleca się preparaty złuszczające, mające na celu usunięcie łuski. Zawierają one wysokie stężenie mocznika bądź kwas salicylowy, np. kosmetyki marki Cerkoderm. Następnie warto sięgnąć po dermokosmetyki ograniczające proliferację naskórka, np. marka Paraderm. Niekiedy lekarze zlecają również kuracje kortykosterydami dostępnymi na receptę oraz pochodnymi witaminy D.
Jak leczyć łuszczycę, kiedy zmiany pokrywają ponad 25% powierzchni skóry, albo gdy pacjent jest w złej kondycji psychicznej, ponieważ leczenie miejscowe nie przynosi poprawy? Wtedy konieczne jest leczenie ogólne obejmujące leki immunosupresyjne (metotreksat, cyklosporyna A, retinoidy, leki biologiczne). Tego typu farmakoterapia jest jednak dużym obciążeniem dla organizmu. Pomocniczo wprowadza się niekiedy fototerapię oraz psychoterapię, jako że stres pogłębia objawy choroby.
Czy można wyleczyć łuszczycę?
Codzienne życie z łuszczycą wymaga od chorego systematyczności i ogromnej ilości wyrzeczeń. Szczególnie w przypadku poważniejszych postaci choroby. Codzienna pielęgnacja skóry i stosowanie specjalistycznych preparatów do smarowania i do kąpieli, np. Mediderm pozwalają załagodzić dokuczliwe objawy.
Jak wygląda życie z łuszczycą? Dowiesz się więcej tutaj >>
Niestety mało estetyczne zmiany skórne to nic w porównaniu z uciążliwym pieczeniem oraz swędzeniem, które towarzyszą łuszczycy. Leczenie jest równie ważne jak codzienna pielęgnacja i nawilżanie skóry, ponieważ wydłuża czas pomiędzy kolejnymi nawrotami choroby. Niestety łuszczyca jest nieuleczalna i chory musi nauczyć się z nią żyć. Kiedy przychodzą okresy remisji choroby warto utrzymać ten stan jak najdłużej. Dlatego trzeba dbać o odpowiednią dietę, ograniczać używki i unikać stresu. Zwalczanie czynników potęgujących objawy choroby pozwoli ograniczyć jej rozwój.
Bibliografia:
- Owczarczyk-Saczonek A., Placek W.; Łuszczyca jako choroba autoimmunologiczna; Przegl. Dermatol 2014, 101, 278–287DOI: 10.5114/dr.2014.45121.
- Romańska-Gocka K.; Farmakoterapia Łuszczycy; Terapia i leki, Tom 65, nr 9, 2009, s: 647-654.
