Wokół biegunki, a szczególnie na temat jej zapobiegania i leczenia, powstało wiele opowieści. Rozwiewamy mity, podpowiadamy, jak pozbyć się uciążliwego problemu oraz kiedy koniecznie trzeba zgłosić się do szpitala. Specjalnie dla allecco.pl radzi lek. med. Dagmara Wajs.
Czy wszystkie powtarzane od pokoleń opowieści o biegunce są zgodne z prawdą?
1. Dziecko oddało luźniejszy niż zazwyczaj stolec – czy to już biegunka? Według definicji: tak. O biegunce mówimy wtedy, jeśli częściej niż wcześniej występuje potrzeba wypróżnienia się (co najmniej trzy razy na dobę), ale także wtedy, kiedy konsystencja kału jest bardziej płynna niż zwykle.
Pamiętajmy jednak, że jedna nietypowa wizyta w toalecie nie powinna spowodować podawania dziecku całej góry leków i wyprawy do lekarza. Warto jednak zwrócić uwagę na zachowanie dziecka: czy bawi się tak, jak do tej pory? Czy ma mniej energii niż zwykle? Czy jest szczególnie spragnione? Jeśli te lub jakiekolwiek niepokojące objawy pojawią się u malucha, koniecznie trzeba szukać pomocy lekarza.
2. Skoro to biegunka, to trzeba dać lek właśnie na biegunkę? Otóż nie! Popularne leki zapierające, czyli przeciwdziałające biegunce, nie usuwają jej w zupełnie neutralny dla człowieka sposób. Ich działanie polega na „uśpieniu” przewodu pokarmowego – pracuje on wówczas wolniej, dzięki czemu kolejne wypróżnienia są coraz rzadziej. Niestety, oznacza to, że szkodliwa substancja lub patogen (np. podrażniające jelito jedzenie, bakterie) przebywa w jelicie dziecka dłużej, więc też ostatecznie dłużej może potrwać powrót do zdrowia, a także mogą się pojawić negatywne skutki przedłużonego bytowania złych bakterii w przewodzie pokarmowym.
Nie zapominajmy też o tym, że każdy lek może wywołać działania niepożądane, więc podawanie dzieciom jakichkolwiek specyfików powinniśmy zawsze dokładnie przemyśleć.
3. Bakterie? No to może podamy antybiotyk? To zazwyczaj zły pomysł. Najczęstszą zakaźną, czyli wywołaną przez zarazki, przyczyną biegunki są wirusy, a nie bakterie. Wtedy wszelkie dolegliwości leczymy objawowo: unikamy pokarmów, które mogłyby podrażnić brzuszek dziecka (na przykład ciężkostrawne jedzenie), a dodatkowo dbamy o odpowiednie nawodnienie malucha.
Oczywiście może się zdarzyć, że przyczyną biegunki jest bakteria – świadczyć mogą o tym objawy takie jak wysoka gorączka (40°C i więcej), krew w kale, ból brzucha. Wtedy trzeba skonsultować się z lekarzem, bo konieczne może się okazać leczenie antybiotykiem. Jeśli natomiast biegunce towarzyszą wymioty i objawy z dróg oddechowych (np. kaszel i katar), najprawdopodobniej mamy do czynienia z wirusem.
4. Czy picie coli pomoże nawodnić dziecko i powstrzymać biegunkę? To często powtarzany mit. Dotychczas nie udowodniono konkretnego sposobu działania tego napoju na leczenie biegunki, a na pewno nie jest to odpowiednia metoda nawadniania dziecka. Cola ma taki zestaw elektrolitów, który nie jest w stanie w efektywny sposób uzupełnić strat zgodnie z zapotrzebowaniem malucha. Najlepiej do tego celu nadadzą się doustne płyny nawadniające dostępne w aptekach. Można je podawać w domu, są bezpieczne i mają dobrany przez specjalistów skład elektrolitów, który pozwoli zapobiec odwodnieniu.
Dobrze sprawdzą się też napoje takie jak: herbata, jogurty, mus i kompot jabłkowy, zupy (dobrze, jeżeli są lekko posolone), ewentualnie rozcieńczony sok jabłkowy.
5. Czy może być konieczne podłączenie kroplówki? Tak. Zwłaszcza jeśli dziecko wymiotuje i nie jest w stanie pić wystarczających ilości płynów.
6. Czy są sytuacje, w których trzeba będzie pojechać do szpitala? Tak. Okoliczności, które powinny skłonić do wizyty u lekarza lub pojechania prosto do szpitala, to: Wstrząs Ciężkie odwodnienie Objawy neurologiczne Uporczywe wymioty lub wymioty z żółcią Nieskuteczne nawadnianie doustne lub odmowa picia Opiekunowie nie mogą zapewnić leczenia w domu Podejrzenie przyczyny chirurgicznej Dziecko mające mniej niż dwa miesiące.
7. Czy głodówka przyspieszy powrót do zdrowia? Według najnowszej wiedzy – nie. Ogólna zasada głosi, że dieta nie powinna się różnić od tej sprzed wystąpienia biegunki, choć zdrowy rozsądek podpowiada, by unikać wyjątkowo ciężkostrawnych potraw.
8. Biegunka trwa już ponad dwa tygodnie, czy należy się martwić? Taka sytuacja nie musi oznaczać najgorszego scenariusza, ale na pewno warto wtedy wybrać się do lekarza. Przyczyn długotrwałej biegunki jest wiele i na pewno zajmiemy się nimi w kolejnych wpisach!
Mam nadzieję, że udało mi się rozprawić z najczęściej powtarzanymi mitami dotyczącymi ostrej biegunki. Proszę jednak pamiętać, że każda niepokojąca czy przedłużająca się nieprawidłowość u dziecka, powinna być skonsultowana z lekarzem.
