Problemy ze wzrokiem, częstsze infekcje, nadmierne rogowacenie i łuszczenie naskórka to jedne z objawów niedoboru witaminy A. Kto jest szczególnie narażony na tego typu niedobór witaminy? Jaką role pełni retinol w organizmie? Spis treści:
- Co to są witaminy?
- Co zawiera witaminę A?
- Gdzie występuje i jakie pełni funkcje?
- Witamina A, B, C, D, E – gdzie występują i czy warto je suplementować?
Co to są witaminy?
Są to substancje niezbędne do właściwego funkcjonowania organizmu. Poza nielicznymi wyjątkami, nie jesteśmy w stanie sami ich syntezować. Musimy więc stale dostarczać je z pożywieniem, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie. Zarówno ich niedobór w diecie, jak i nadmiar, może być niebezpieczny dla zdrowia . Dzielimy je na:
- rozpuszczalne w wodzie: z grupy B i C;
- rozpuszczalne w tłuszczach: A, D, E i K.
Wit. rozpuszczalne w wodzie nie kumulują się w organizmie. Ich nadmiar jest wydalany z potem lub moczem. Druga grupa, która jest rozpuszczalna w tłuszczach, może magazynować się w organizmie. Ma to swoje zalety - wolniej dochodzi do niedoboru tych związków. Z drugiej jednak strony łatwiej można je przedawkować.
Nadmiar witaminy A w organizmie łatwo się kumuluje i może działać toksycznie.
Co zawiera witaminę A?
Należy ona do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. W celu jej lepszego przyswojenia z przewodu pokarmowego, zaleca się więc spożywać produkty bogate w ten związek jednocześnie z tłuszczami. Pod jej nazwą kryją się podstawowe związki - retinole, a także ich prekursory np. beta-karoten (prowitamina A). W przewodzie pokarmowym ulegają one przekształceniu w retinol. Zawartość witaminy A jest największa w:
- produktach pochodzenia zwierzęcego - szczególnie wątróbce wołowej, ale także jajach, mleku, rybach (m.in. śledziu, łososiu i tuńczyku);
- czerwonych, pomarańczowych i zielonych warzywach i owocach - duże ilości witaminy w postaci beta-karotenu znajdziemy m.in. w słodkich ziemniakach, szpinaku, marchwi i dyni.
Przyjmowanie dużych dawek retinolu i jego pochodnych razem z niektórymi lekami przeciwzakrzepowymi, może nasilać ich działanie. Warto również pamiętać, że doustna antykoncepcja może zwiększać stężenie wit. A we krwi.
Gdzie występuje i jakie pełni funkcje?
Znajdziemy ją nie tylko w preparatach doustnych, ale również w kosmetykach do ciała i lekach do stosowania zewnętrznego. Wynika to z jej korzystnego wpływu na stan naskórka i błon śluzowych. Retinol pełni ważną rolę w procesie widzenia. Jego niedobór prowadzi do tzw. kurzej ślepoty lub ślepoty zmierzchowej. Charakteryzuje się ona niewyraźnym widzeniem po zapadnięciu zmroku lub w pomieszczeniach o słabym oświetleniu. Jej niedobór może również prowadzić do objawów suchego oka. Retinol znacząco wpływa też na prawidłowy stan skóry. Bierze udział w regeneracji komórek i przyspiesza gojenie się ran. Spożywanie tej substancji w niedostatecznych ilościach może skutkować różnorodnymi problemami skórnymi. Ze względu na swoje cenne właściwości, retinol i jego pochodne wykorzystuje się w leczeniu wielu chorób skórnych, takich jak trądzik, łuszczyca i AZS. Inne skutki niedoboru retinolu to m.in. zahamowanie wzrostu i rozwoju, zaburzenia płodności, mineralizacji kości i częstsze pojawianie się infekcji.
Witamina A, B, C, D, E – gdzie występują i czy warto je suplementować?
Wszystkie te substancje są potrzebne do życia i wszystkie trzeba stale dostarczać z dietą. Nie istnieje niestety taki produkt spożywczy, który posiadałby znaczące ilości każdej z tych substancji. Ogólna wiedza na temat źródeł poszczególnych związków pozwoli tak układać dietę, aby dostarczać ich wszystkich. W wielu suplementach i kosmetykach do ciała można znaleźć połączenie niektórych z nich. Witamina A, E, C to naturalne antyoksydanty. Chronią skórę przed przedwczesnym starzeniem i zwiększają właściwości ochronne naskórka. Witamina A i C wspierają regenerację komórek i zapobiegają pojawianiu się przebarwień.
Leki z witaminą A bez recepty można stosować w leczeniu wielu schorzeń skórnych, problemów z prawidłowym widzeniem i suchością oczu. Wspomagająco, przyjmowanie preparatów z retinolem i jego pochodnymi może przynieść pozytywne efekty przy uszkodzonym nabłonku układu trawiennego, oddechowego, zaburzeniach wzrostu i zaburzeniach płodności. Zewnętrznie, kosmetyki z witaminą A uelastyczniają i wygładzają skórę. Są to skuteczne preparaty przeciwstarzeniowe.
Bibliografia:
- Gilbert C., What is vitamin A and why do we need it?. Community Eye Health. 2013; 26(84):65.
- Bojarowicz H., Płowiec A., Wpływ wit. A na kondycję skóry, Probl Hig Epidemiol 2010, 91 (3): 352-356.
Uwaga, artykuł nie stanowi porady medycznej, ani opinii farmaceuty lub dietetyka dostosowanej do indywidualnej sytuacji pytającego. Uzyskane informacje stanowią jedynie generalne zalecenia, które nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do stosowania określonej terapii, zmiany nawyków, dawkowania produktów leczniczych, itp. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających wpływ na życie, zdrowie lub samopoczucie należy skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, w celu otrzymania zindywidualizowanej porady.
